Sabri F. Ülgener, İktisadi Hayat, Tasavvuf, Geleneksel Dünya ve İslâm’ın Yeni Teolojisi

Abstract

Sabri F. Ülgener iktisat tarihine yönelik çalışması ile Türk tarihçiliği ve sosyolojisi içinde oldukça istisnai ve mümtaz bir yerde durmaktadır. Yaşadığı dönemde, Türk düşünce ve bilim hayatı açısından oldukça yeni olan iktisadi hayat ve zihniyet arasındaki ilişkiyi eserlerinin temel meselesi olarak ele almış ve düşünce ufkumuzu genişletmiştir. Yine de Ülgener’i, bu meseleyi nihayete erdiren bir kişi olmaktan ziyade yeni bir problem alanını Türk düşüncesine takdim eden birisi olarak görmemiz gerekir. Makalede Ülgener’in neleri vukufla açıklayabildiği ve nerelerde yetersiz kaldığı ve ayrıca çalışmasını yönlendiren temel siyasi saikın ne olduğunu ortaya konmaya çalışılacaktır. Son olarak Ülgener’in analizinin sosyolojik teori içinde nereye yerleştirilebileceği tespit edilmeye çalışılacaktır.

Sabri F. Ülgener stands in a very exceptional and prestigious place within Turkish historiography and sociology with his work on the economic history of Turkey. As the main issue of his work, Ülgener introduced a new area of study to Turkish intellectual and scientific life: the relation between economic life and mentality. He, it is fair to say, singlehandedly expanded the horizons of our thought in this area. Nevertheless, we should consider Ülgener as a person who presents this new field of problem to Turkish thought rather than a person who says the last word on this matter or solves the problem. This article tries to demonstrate what Ülgener is able to explain explicitly and where he is inadequate as well as the basic political motive that drives his work. Lastly, it will be tried to define the position of Ülgener’s work in sociological theory.