Sosyal Hizmet Uygulamalarında Sosyal Rol Valörizasyon Kuramı: Osmanlıda İşitme ve Görme Engelliler Örneği

Abstract

Sosyal Rol Valörizasyon (SRV) Kuramı çeşitli sosyal kategorilere yerleştirilen bireylerin farklılıkları sebebiyle sosyal değersizleştirilme ve değersiz rollerle ilişkilendirilme süreçlerini açıklamaya yönelen bir yaklaşımdır. SRV Kuramı değersizleştirilmiş bir kategori olarak engellilerin, içinde yaşadıkları toplumca muteber sayılan sosyal roller ifa edebilme kapasitelerinin geliştirilmesi yoluyla toplumsal konumlanışlarının olumlu yönde değişeceğini önermektedir. Çalışmada SRV yaklaşımının önermeleri ile engellilik olgusunun Türk toplumundaki anlamlandırılma formları arasında ilişki bulunduğunu; SRV kuramının bir sosyal hizmet uygulama yaklaşımı olarak kullanılmasının ihtiyaç duyduğu sosyokültürel zeminin Türk toplumunda mevcut bulunduğunu ve özellikle Osmanlı döneminde işitme engellilerin devlet kurumlarında istihdamları, görme engellilerin din hizmetleri ve hafızlık müessesesinde istihdamları gibi örneklerle ortaya koyma amacındadır.

Social Rol Valorization (SRV) theory is an approach intending to explicate the processes which socially devaluate those individuals located in various social kategories, and designate them with devalued roles due to their differences. SRV Theory proposes that social positions of disabled persons, as being devalued category, can glow up by improving their capacity to undertake such social roles valued by the society they live in. This study aims to demonstrate that there is a remarkable relevance between forms of interpretation of disability in Turkish society and the main propositions of SRV Theory; Turkish society holds the proper socio-cultural background required SRV theory to be utilized as a socialwork implementation approach. These views have been discussed by holding up the employment of deaf individuals in state agencies and employment of blind individuals in religious services and Quran memorization sector in Ottoman period as examples.