Öğretmenlerin Negativizmi İle Okul Müdürlerinin Değişime Direnişleri Giderme Yaklaşımları Arasındaki İlişkide Liderlik Stillerinin Düzenleyici Etkisi

Abstract

Değişen dünyada örgütlerin değişmemesini beklemek mümkün değildir. Okullarda örgüt lideri olan okul müdürleri değişime direnişi gidermek için çeşitli yaklaşımlar uygulamaktadır. Bu yaklaşımların öğretmenler tarafından nasıl algılandığıyla ilgili literatürde farklı çalışmalar yapılmış ve bu çalışmalarda çoğunlukla örgütsel değişim ile liderlik stilleri arasındaki ilişkilere odaklanılmıştır. Fakat negativizm davranışı gösteren öğretmenlerin olumsuz bakışlarıyla değişime direnişi giderme yaklaşımları algısı üzerine çalışmalar yapılmamıştır. Bu çalışmada, negativizm davranışı gösteren öğretmenlerle okul müdürlerinin değişime direnişi gidermek için kullandıkları yaklaşımları arasındaki ilişkide, liderlik stillinin düzenleyici etkisi olup olmadığına odaklanılmıştır. Bu amaçla İstanbul’un Bağcılar ilçesinde görev yapan 250 kadın, 190 erkek olmak üzre 390 öğretmenden oluşan araştırma grubuyla çalışılmış ve Örgütsel Pasif Agresif Davranışlar Ölçeği, Okul Müdürleri Liderlik Stilleri Ölçeği, Okul Müdürlerinin Okullarda Değişime Karşı Direnişleri Giderme Yaklaşımları Ölçeği kullanılarak toplanan veriler analiz edilmiştir. Verilerin analizinde, betimsel istatistik analizi, korelasyon analizi ve çalışmanın temel amacı doğrultusunda düzenleyici (moderator) değişken analizi yapılmıştır. Verilerin analizi sonucunda, negativizm ile okul müdürlerinin değişime karşı direnişleri giderme yaklaşımları algısı arasında anlamlı bir ilişkinin olduğu ve öğretmenlerin negativizm düzeylerinin değişime karşı direnişi giderme yaklaşımları algısı üzerinde etkisi olduğu görülmüştür. Boyutlar bağlamında incelediğimizde ise negativizm düzeyinin baskı ve zor kullanma algısı boyutunu pozitif ve anlamlı etkilediği; iletişim, katılım ve yer alma, eğitim algısı boyutlarını ise negatif ve anlamlı etkilediği görülmüştür. Okul müdürlerinin liderlik stillerinin düzenleyici etkisi incelendiğinde, dönüşümcü ve sürdürümcü liderlik stilleri algılarının negativizm ile eğitim algısı arasında, serbest bırakıcı liderlik stili algısının ise negativizm ile baskı ve zor kullanma algısı arasında düzenleyici etkilerinin olduğu müşahede edilmiştir.

It is not possible to expect organizations not to change in a changing world. School principals, who are organizational leaders in schools, apply various approaches to eliminate resistance to change. Different studies have been conducted in the literature on how these approaches are perceived by teachers, and these studies mostly focus on the relationships between organizational change and leadership styles. However, no studies have been conducted on the perception of teachers who show negativism behavior and their approaches to eliminating resistance to change with their negative views. In this study, it is focused on whether the leadership style has a moderating effect on the relationship between teachers who show negativism and the approaches used by school principals to eliminate resistance to change. For this purpose, a research group consisting of 250 female and 190 male teachers working in Istanbul's Bağcılar district was studied and the data collected were analyzed using the Organizational Passive Aggressive Behaviors Scale, School Principals' Leadership Styles Scale, and School Principals' Approaches to Eliminating Resistance to Change in Schools. In the analysis of the data , descriptive statistical analysis, correlation analysis and moderator variable analysis were performed in line with the main purpose of the study. As a result of the analysis of the data , it was seen that there is a significant relationship between the perception of negativism and school principals' approaches to eliminating resistance to change, and that teachers' levels of negativism have an effect on the perception of approaches to eliminating resistance to change. When we examine it in terms of dimensions, it is found that the level of negativism affects the perception of pressure and force positively and significantly; communication, participation and involvement, and education perception dimensions were found to affect negatively and significantly. When the moderator effect of the school principals' leadership styles was examined, it was observed that the perceptions of transformational and transactional leadership styles had a moderator effect between the perception of negativism and education, and the perception of liberating leadership style had a moderator effect between the perception of negativism and the perception of pressure and coercion.