Cebbarzade Muhammed Arif Bey ve Miftahu Hazaini Rahmaniyye fi Memleketi Vücudi’l- İnsaniyye Adlı Eseri
Künye
YAHYA, Younis Ahmed Adam, Cebbarzade Muhammed Arif Bey ve Miftahu Hazaini Rahmaniyye fi Memleketi Vücudi’l- İnsaniyye Adlı Eseri, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2015Özet
Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemi olarak adlandıralan 1828-1920
yılları arasında Üsküdar’da yaşayan Cebbârzâde Muhammed Ârif Bey, bu devirde
hem tasavvufî birikime son derece hâkim olmuş hem de ilmî derinliği ve
üretkenliğiyle çok sayıda eser kaleme almış bir mutasavvıftır. Bu tezin konusunu bu
büyük mutasavvıfın Mifhâhu Hazâin-i Rahmâniyye Fî Memleket-i Vücûdi’lİnsâniyye
adlı eserinin Osmanlı Türkçesinden günümüz Türkçesine aktırılması ve
Cebbârzâde’nin diğer eserleri üzerinde yapılan çalışmaların incelenmesi
oluşturmaktadır. Bu çalışmada Mifhâhu Hazâin-i Rahmâniyye Fî Memleket-i
Vücûdi’l-İnsâniyye adlı eserle ilgili diğer çalışmalar detaylı bir şekilde incelenmiş;
bu eserin, içerdiği tasavvufî düşünceler bakımından konumu belirlenmeye
çalışılmıştır. Bu tezde incelenen eser Yusuf Sünbül Sinan Efendi’nin şiirinin şerhi
olması dolayısıyla hem Yusuf Sünbül Sinan Efendi’nin bu şiirine hem de hayatına
değinilmiştir. Çalışmanın sonunda Ârif Bey’in kütüphanelerde ulaşılan diğer
eserlerinin de tanıtımları yapılmıştır. Cebbarzade Mehmed Arif Bey who lived in Uskudar between 1828 and 1920
which considered as the last period of Ottoman Empire, is a sufist who had been both
deepened in sufism and writer of a number of books. The present work involves the
transcription of one of his works with the title of Mifhâhu Hazâin-i Rahmâniyye Fî
Memleket-i Vücûdi’l-İnsâniyye and analysis of other works on Cebbarzade’s books.
In this work, other works on Mifhâhu Hazâin-i Rahmâniyye Fî Memleket-i Vücûdi’lİnsâniyye
were examined in detail and the place of this work has been determined
regarding to its sufist thought. Since the analayzed work is an explanation of a poem
of Yusuf Sünbül Sinan Efendi in this research paper, his life and his poem were both
mentioned. In the end of this work, Arif Bey’s other books found in libraries have
been introduced.