Mütercim Rüşdü Paşa Konağı (Vefa Lisesi eğitim binası) rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri

Abstract

Tarihi yarımadada, hem Bizans hem de Osmanlı’nın önemli merkezlerinden biri olan Vefa’da, semte adını veren lise, Osmanlı’ nın ilk idadisi olarak olması bakımından önem taĢımaktadır. Mimarı ve tam olarak yapım tarihi bilinmeyen; ancak 19. yy nin ortasında inĢaa edildiği tahmin edilen yapı, Osmanlı’nın ilk kagir ve Tanzimat dönemi sonrası yapılan örnek “PaĢa konak” larından biridir. Konağa ismini veren Mütercim RüĢdü PaĢa (1811-1882), Osmanlı’da Sultan Abdülmecit döneminde bir kere, Sultan Abdülaziz döneminde iki defa, Sultan V.Murat döneminde bir kere, Sultan II. Abdülhamit döneminde bir kere olmak üzere beĢ defa sadrazamlık yapmıĢ bir askerdir. Arapça, Farsça ve Fransızca öğrenerek askerlikle ilgili belge ve kitapları Fransızca'dan Türkçeye çevirmekle görevlendirildiği için “Mütercim” lakabını almıĢtır. Yapı sonradan el değiĢtirerek Gazi Ahmet Muhtar PaĢa’ya ondan da Osmanlı’nın ilk idadisi olmak üzere “Vefa Lisesi” ne 1894 yılında geçmiĢtir. Hazırlanan tezin birinci bölümü tezin amacı,kapsam ve yöntemini; ikinci bölümü Vefa Lisesi’ ne genel çerçeveden bakarak, yapının geçmiĢte geçirdiği evreler ve bulunduğu bahçedeki diğer yapılar ve özelliklerini; üçüncü bölümü rölöve hakkında bilgileri; dördüncü bölümü restitüsyon projesini; beĢinci bölümü restorasyon projesini ve altıncı bölümü sonuç ve önerileri içermektedir. Restorasyon önerisi olarak, yapının günümüzde kullanılan ve yüzyılı aĢkın süredir devam eden “eğitim yapısı” iĢlevi devam ettirilmiĢtir. Yapı, niteliksiz eklerden arındırılmıĢtır. Fiziksel sürdürülebilirlik gibi sosyal sürdürülebilirliğin sağlanmasına da bilhassa özen gösterilmiĢtir.

Located in the historical peninsula of Istanbul, Vefa High School, constitute an important central part of The Ottoman Empire and The old city of Byzantion. It gives the Vefa’s name to the whole district. Though the date of its construnction is yet to be exactly determined, the building is estimated to be edified in the 19th century. It is considered as the first example of masonary mansions that were made after the Tanzimat reforms era. The name of the mansion itself is taken after Mütercim RüĢdü PaĢa (1811-1882), a military high dignity that served as a grand minister successively under Sultan Abdülmecit, Sultan Abdülaziz, Sultan Murat The 5th and Sultan Abdülhamit The 2nd. Due to his proficency in Arabic, Persian and French and to the fact that he was commissioned to translate books from French to Turkish, RüĢdü PaĢa gained the title of “Mütercim” which means translator. Later, with the changing of its owner who became Gazi Ahmet Muhtar PaĢa, the building now on named “Vefa Lisesi” turned to be the first Ottoman high school after 1894. Inthisthesis, thefirstpartintroducesthepurpose of theresearch, itsscopeandthemethodologyusedtoachievethestudy. Thesecondsection is followedwith a general presentation of the “Vefa Lisesi”, thestagesthatthestructure has undergone in thepast, thedifferentfeaturesandcaracterestics... Thethirdpart is focused on thebuildingsurveyinformationswhile in thefourthpartthererestitution Project will be featured. Thefifthsection is dedicatedtotheanalysis of therestoration Project andthesixthand final partincludestheconclusionsand re suggestions. TheRestorationproposal has maintainedthecentury-oldandstillup-to-date “EducationalaimedStructure” as thefunction of thebuilding. Thementionedbuilding is actuallyfreefromanyunqualifiedadditions. A particularattention has, forinstance, beenpaidtoensuringthestructure’ssocialsustainability as it wasthe case withitsphysicalone.