Klasik Türk şiirinde haberleşme

Abstract

Klasik Türk şiirine sosyal hayatın yansıması konulu tezlerde haberleşme bahsinin yeterince incelenmemesi ve var olan zengin malzemenin kullanılmaması tezimizin hareket noktasını oluşturmuştur. Bu maksatla çalışmamızda, XIII-XIX. yüzyıllar arasında yaşamış 105 şairin şiirleri incelenmiştir. Metinlerde “haber” ve “haberci” anlamına gelen kelimeler taranarak haberleşmeye dair kavramlar tespit edilmiştir. Daha sonra bu kavramlar tasnif edilerek haberleşme vasıtaları, haberciler, âşık ile sevgilinin haberleşmesi, din ve tasavvuf kavramlarıyla haberleşme olmak üzere dört ana bölüm altında toplanmıştır. İncelediğimiz metinler, klasik Türk şiirinde haberleşmeye dair kavramların gerek gerçek anlamda gerekse mecazlar yoluyla oldukça geniş bir kullanım alanına sahip olduğunu göstermiştir. Klasik Türk şiirinin sosyal hayatla bağlantısı incelendiğinde muhteva olarak başta âşık ve sevgilinin birbiriyle iletişimi ve toplumla ilişkileri olmak üzere; klasik şiirin kültürel zeminini oluşturan din, tasavvuf ve mitolojide de haberleşme kavramlarının mühim bir yere sahip olduğu gözlemlenmiştir.