Sineperver Ayşe Valide Sultan Nakşidil Valide Sultan ve Perestû Valide Sultan vakıfları

Abstract

İnsanlara yardım etmeyi yaşamlarının gayesi haline getiren valide sultanlar, Allah inancının temelini oluşturan yardımseverlilik faaliyetlerini 19. yy. vakıfları aracılığıyla devam ettirerek dini, ilmî, sosyal, iktisadi vb. alanlarda birçok eserin inşasına vesile olmuşlardır. Vakfiyelere dayalı olarak hazırladığımız çalışmamızda, Sineperver Ayşe Valide Sultan Vakfı için VGM Arşivi’nde 745 nolu defterde kayıtlı 1225 (1810) tarihli vakfiye, 1229 (1814) zeyl vakfiye, 1238 (1823) tarihli i'lâm ve 1240 (1824) tarihli ikinci zeyl vakfiye incelenmiştir. Nakşidil Valide Sultan Vakfı için VGM Arşivi’nde 745 nolu defterde kayıtlı 1227 (1812) tarihli ve 1228 (1813) tarihli vakfiyeler incelenmiştisr. Ayrıca, VGM Arşivi’nde 634 nolu defterde kayıtlı, II. Mahmut Han’ın annesi Nakşidil Valide Sultan adına yaptığı vakıfla ilgili 1234 (1819) tarihli vakfiye ele alınmıştır. Perestû Valide Sultan Vakfıyla ilgili de, yine VGM Arşivi’nde 571 nolu defterde kayıtlı 1307 (1889) tarihli vakfiye incelenmiştir. Vakfiyelere dayanarak kaleme aldığımız tez çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Sineperver Ayşe Valide Sultan, ikinci bölümde Nakşidil Valide Sultan, üçüncü bölümde ise Perestû Valide Sultan’nın hayatları ve eserleri, kurdukları vakıfların genel yönetimi, yöneticileri ve denetimi, hayır müesseseleri ve hayır hizmetleri ve bunları yerine getirebilmek için valide sultanlar tarafından vakfedilen akarlar aktarılıp, tablolar yardımı ile değerlendirilmeye çalışılmıştır. Hanım sultanların Osmanlı Vakıf Sistemin’ndeki rolünü, hizmet yarışını, sosyal hizmet anlayışı ile ayrıntılı şekilde izah etmesi ve vakıf müessesinin gelişmesine katkıda bulunmasından dolayı çalışma önemsenilip irdelenmeye gayret edilerek araştırmacıların istifadesine sunulmaya çalışılmıştır.

Valide Sultans who have helped the people to become the center of their lives, continued philanthropic activities that constitute the foundation of Allah's faith through 19th century waqfs, have been instrumental in the construction of many works in religion, science, social, economics etc. areas. In our work based on waqfs, In the VGM Archive, 1225/1810 dated waqf that registered in 745 book, 1229/1814 dated additional waqf that registered in 745 book, 1238 / 1823 dated Sineperver Ayse Valide Sultan Waqf Court Order and 1240 / 1824 dated second additonal waqf were examined. In the VGM Archive, 745 book of the 1227 / 1812 dated waqf and 1228 / 1813 dated waqf was examined for Naksidil Valide Sultan Vakfı. Also, it has been benefited from 1234/1819 dated waqf of 634 book of II. Mahmut Khan Waqkf. In the VGM Archive, 1307 / 1889 dated waqf of 571 book was examined for Perestu Valide Sultan Waqf. Our thesis work based on waqfs consist of three parts. In the first part, Sineperver Ayse Valide Sultan, In the second part, Naksidil Valide Sultan, In third part, Perestu Valide Sultan’s lives and works, general management of waqfs, managers and supervision and mites donated by valide sultans to fulfill them are transferred according to their contents and ownership status and tried to be evaluated with the help of tables. Due to its detailed explanation the role ofthe lady sultans, their service race in Ottoman Wagf System with the social service understanding and contribution to the development of waqf, the work was examined with care and tried to be presented to the researchers.