Edward W. Said’in Oryantalizm Kuramından Hareketle Murat Gülsoy’un Gölgeler ve Hayaller Şehrinde Romanı Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Batı ile Doğu medeniyeti arasındaki diyaloji ile şekillenen oryantalizm, Batı’nın Doğu’yu alımlama biçimlerine dayanan Batı odaklı epistemolojik bir yaklaşımdır. Yüzyıllar boyunca kurumsal bir bilgi alanı olarak dikkat çeken oryantalizmin, Edward W. Said’in 1978 yılında yayımladığı Şarkiyatçılık Batı’nın Şark Anlayışları adlı kitabı ile kurumsal bir alan olmaktan çıkıp kurgusal bir atmosferde metinler aracılığıyla şekillenen kuramsal bir söylem biçimine dönüştüğü görülür. Michel Foucault’nun bilginin nesnel değil üretilebilir bir olgu olduğu ve iktidarla yakın bir ilişki içinde bulunduğu felsefesinden yola çıkan Said, Batı’nın salt emperyalist edimine odaklı oryantalist yaklaşımını yapı sökümüne uğratır. Said’i kendisinden önceki oryantalistlerden farklı kılan, benimsediği hümanist dünya görüşünün etkisiyle Batı ile Doğu’yu birbiri için gerekli kılarak oryantalizmin tıpkı bir anlatı gibi kurgusal bir düzlemde anlatının bir parçası olarak şekillenen bir söylem olduğunu savunmasıdır. Bu çalışmada günümüz Türk edebiyatının öne çıkan yazarlarından biri olan Murat Gülsoy’un (1967) Gölgeler ve Hayaller Şehrinde (2014) adlı romanı kuramsal bir analize tabi tutulacak ve oryantalizm bağlamında yazarın postmodern anlatı geleneği içerisindeki konumu belirlenecektir.

Orientalism, shaped by the dialogue between the West and the Eastern civilization, is a Western-oriented epistemological approach based on the forms of the West’s uptake of the East. It is seen that orientalism, which has attracted attention as an institutional field of information for centuries, has turned into a form of theoretical discourse formed by texts in a fictional atmosphere rather than being an institutional field with the book of Orientalism Western Conceptions of the Orient of Edward W. Said published in 1978. Said, based on the philosophy of Michel Foucault, that knowledge is not an objective but producible phenomenon and that it has a close relationship with power, deconstructs the orientalist approach of the West, which is focused solely on its imperialist performance. What makes Said different from the previous orientalists is that he defends that orientalism is a discourse formed as a part of the narrative in a fictional plane, just like a narrative, by making the West and the East necessary for each other with the effect of the humanist worldview he adopted. In this study, the novel called Gölgeler ve Hayaller Şehrinde (2014) of Murat Gülsoy (1967), one of the prominent writers of today’s Turkish literature, will be subjected to a theoretical analysis and in the context of orientalism, the position of the author in the postmodern narrative tradition will be determined.