Obezite Engelliliği ve Obezlerin Kentte Mekansal Hareketlilik Durumları

Abstract

Milano Deklarasyonu" ile obezite konusunda Avrupa ülkeleri ile işbirliğine giden Türkiye bu amaçla 2000 yılında ‘Türkiye Obezite Araştırma Derneği’ni kurmuştur. Bu dernek çeşitli bölgelerde araştırma yapmış ve toplumun %70’lere yaklaşan bir kesiminin aşırı kilolu olduğunu ortaya çıkarmıştır. Bu çalışma, bu büyük ama göz ardı edilen obezite engelli kesimin özellikle ulaşımdaki problemlerini, mekânsal engellerini; mekânsal hareketlilik kısıtlılıklarını ve karşılaştıkları bu engellerin çözülmesi yolundaki beklentilerini göz önüne sermek amacındadır. Çeşitli şehirlerde yaşayan obezite engelli bireylerin ulaşımda, toplu taşıma araçlarında, kentsel çevrede kamusal alan kullanımında ve daha birçok konuda yaşadıkları problem ve sorunları örneklem üzerinden irdelenmektedir. Toplumda bugüne kadar engelleri göz ardı edilmiş ve bilinmeyen ama sayıca oldukça çok olan bu grubun ilgili kamu kurum ve kuruluşlarca, ilgili belediyelerce benimsenmesi ve bu gruba yönelik projelerin üretilmesine yol açması bu çalışmanın hedefleri arasındadır. İlk olarak 16 açık uçlu sorudan oluşan web anketi hazırlanmış ve bu anket web üzerinden obezite gruplarına duyurulmuştur. Ankete 22 adet tam cevaplama olmuştur. Ardından web üzerindeki gruplara üye obezlere (yaklaşık 50 kişiye) görüşme yapmak için teklifte bulunulmuştur. Geri dönüş yapanlarla isteğe bağlı olarak görüşme yapılmıştır. Görüşmeyi kabul eden 8 obezite hastasıyla web üzerinden ve bir kısmı ile de telefonla yarı-yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Genel anlamda obezite hastaları toplumdan dışlanmakta olduklarını, mimari açıdan ve ulaşımda sıkıntılar çektiklerini söylemiştir. Birçok sağlık problemiyle karşı karşıya olan obezite hastaları, iş bulmakta zorlandıkları gibi adeta bir suçlu gözü ile toplumdan da dışlanmakta ve yaşadıkları sorunlar genellikle göz ardı edilmektedir. Bu araştırma “engellileştirilenler” grubuna dahil edilmesi gerektiğine inanılan obezite hastalarının yaşadıkları ulaşım ve mekansal hareketlilik engellerini ortaya koymakta ve mekanlarımızı tasarlarken kullanıcıları engellileştirmeden nelerin değişmesi gerektiği üzerine tartışmalar içermektedir.