Bâkî Dîvânı’na Göre 16. Yüzyıl Osmanlı Toplum Yapısı

Abstract

Bu makalede 16. yüzyılda yaşamış ve “sultânu’ş-şuarâ” unvanını almış Osmanlı şiirinin tartışmasız en büyük şairlerinden biri olan Bâkî’nin şiirleri Osmanlı toplum yapısı bakımından incelenmiştir. Şairin toplumsal yapıdan kesitler içeren dikkat çekici beyitleri konularına uygun başlıklar altında tasnif edilerek ele alınmış ve şerh edilmiştir. Beyitlerde sözü edilen yahut çağrıştırılan meselelerin tespiti ve açıklanmasında diğer şairlerin divanlarından destekleyici ve zenginleştirici örneklere yer verilmiş, döneme ait bilgi bulunabilecek tarih ve sosyal tarih kaynaklarından, bilhassa o yüzyıllarda yazılmış seyahatnamelerden faydalanılmıştır. Sözlüklerin yetersizliği nedeniyle bazı problemli kelime ve ibarelere anlam verilirken bir metnin diğer bir metni açacağı düşüncesinden hareketle başka şairlerin söz konusu kelime ve ibareleri nasıl kullandığına bakılarak tahmin yürütülmeye çalışılmıştır.