Gerçeküstücülük ve Orhan Duru’nun Öykülerine Yansıması

Abstract

Gerçeklik, edebi eserin yüzyıllar boyu tartışılan bir sorunsalıdır. Bu gerçeklik meselesi, daha çok eserin ele aldığı konuya göre değerlendirilmiştir. Toplumsal olay ve olguların gerçekliğin merkezini oluşturması, edebiyat dünyasını bir çıkmaza sürüklemiştir. Sigmund Freud’un insan psikolojisine yönelen çalışmalarıyla bireye ait yeni bir gerçekliğin ortaya çıkması, Andre Breton öncülüğünde gerçeküstücü manifestonun yayınlanmasına zemin yaratır. Toplumu ve onun sorunlarını ele alan gerçeklik yerini, bireyin sosyolojik, psikolojik ve düşünsel dünyasının gerçekliğine bırakır. Türk edebiyatında da gerçekliğin toplumsal meselelerle sıkıştığı bir dönemde Ahmet Hamdi Tanpınar ve daha sonra Sait Faik’in öyküleriyle bireye ait yeni bir gerçeklik anlayışı ortaya çıkmış olur. Bu durum, 1950 kuşağının öykülerinde gerçeküstücü yönelimleri de beraberinde getirir. Orhan Duru, bu kuşak içinde öykülerindeki gerçeküstücü yönelimleriyle en dikkat çeken öykücü olur.

Reality is a problematic that debated for centuries of literary work. This matter of reality was evaluated more likely according to the themes of the work. Creating the center of reality of the social facts and events had drifted the literature world to impasse. Sigmund Freud’s studies on human psychology of the individual with the emergence of a new reality create the foundation to be published surrealist manifesto under the leadership of Andre Breton. Taking on the reality of society and its problems leaves its locating to the individual’s sociological, psychological and intellectual of reality of the world. In an era of reality that is jammed with social issues on Turkish literature, Ahmet Hamdi Tanpınar and then Sait Faik’s stories with a new understanding of reality would have emerged to belong to individual. This situation brings also the sürrealist tendencies on the story of the 1950 generation. Orhan Duru is the most remarkable storyteller with sürrealist tendencies in his stories in this generation.