II. Bayezid İçin Yazılan Şeyh Hamdullah Mushaf-ı Şerif’inin Tezyinat Bakımından İncelenmesi

Abstract

Sultan II. Bâyezîd için hazırlanan Mushaf-ı Şerîf'in tezyînatının incelendiği bu tez giriş ve üç ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde tezin amacı, yöntemi ve kapsamına değinilmiştir. Tezin birinci bölümünde, Mushaf-ı Şerîf’ler hakkında genel bir bilgi verildikten sonra söz konusu Mushaf-ı Şerîf hakkında hem tarihçe hem de tezyînat konu edilmiştir. Tezin ikinci bölümünde, Mushaf-ı Şerîf, tezyînat açısından incelenirken, öncelikle tezyinli sayfalar ve kullanılan motifler hakkında genel bir bilgi verilmiştir. Tezyînat yönüyle incelenen kısımlar zahriye sayfası, serlevha, sûre başları, güller, ve hâtime sayfasından ibarettir. Bütün çizimlerin önce orijinal görsellerine yer verilmiş, akabinde çizimleri detaylı olarak gösterilmiştir. 1508 yılında yazılan bu nadide el yazma eser, dönemin sanattaki ihtişamını göstermektedir. İnceleme özellikle kompozisyon esası, kullanılan renkler, üslup ve motifleri içermekte olup açıklamalarda bu yönde olmuştur. Zahriye ve serlevhasının kompozisyonu, paftalar olarak kademe kademe çizilmiştir. Güller kısmında ise her bir gül çeşidine yer verilmiştir. Sûre başları bölümünde elliye yakın sûre başı incelenmiştir. Her biri farklı şekilde bezenmiş olan sûre başlarının yer aldığı sayfanın bütünü ile bezemeli alanın kesitinin görseli konmuştur. Daha sonra farklı tasarımlara göre seçilen sûre başı desenleri çizilmiş ve çizimlerin altına tezyinat ile ilgili açıklamalar yapılmıştır. Tezin üçüncü bölümünde, Mushaf-ı Şerîf’de kullanılan motiflerin çizimlerine yer verilmiştir.

Our dissertation titled "The examination of Qur’an written for II. Bâyezîd’" is based on three sections. The importance and purpose, our method and the scope are explained in the introductory part. The general information about the Qur’an is mentioned in the first part. The second part includes the examination of the illumination in Qur’an and the third part includes the patern drawn in Qur’an. The first part in our thesis, we give general information about Qur’an and its illumination. In the second part, we examined the illuminations in Qur’an. Initially, we give general information about the illuminated parts and used paterns in there. These parts are, ‘zahriye page, ‘serlevha’, roses, head of sûres ve final page’. The original visuals of all drawn parts are given a place. Examination is based on the composition, colours, the style and paterns and the explanations are made with respect to this. The anatomy and screw plate of the ‘serlevha’ has been drawn in the beginning. Then, every kind of roses are placed. In the part of head of suras, there are more than 50 suras. The original page of the sura and section from the sura are given. Afterwards, the head of sura is drawn and related examination is made. In the third pard, we give a place for the paterns drawn in the Qur’an.