Dönüşümcü ve İşlemci Liderlik Stilleri: Kavramsal Çerçevesi ve Eğitim Örgütleri Açısından Etkileri

Abstract

Örgütlerin iç ve dış çevrelerinde yaşanan hızlı gelişmeler, daha etkin ve etkili liderlik tarzlarının organizasyonlarda uygulanmasını zorunlu kılmıştır. Dönüşümcü ve işlemci liderlik stillerinin, örgütlerin yapılarına, kültürlerine ve başarılarına ayrı ayrı etkileri bulunmaktadır. Bu durum, eğitim örgütleri için de aynıdır. İşlemci liderler, örgütün önceden gelen işleyiş sistemine pek müdahale etmezken; dönüşümcü liderler, bilimsel veriler ve teknolojik gelişmeler ışığında örgütün değişim ve dönüşümünü sağlarlar. Dönüşümcü liderlik; okullardaki başarının ve kaliteli eğitim ve öğretimin temel belirleyicilerinden biridir. Dönüşümcü okul müdürleri; öğretmenler başta olmak üzere okuldaki tüm çalışanlarla birlik ve beraberlik içinde hareket eder, okulun hedeflerinin gerçekleştirilmesi konusunda vizyoner ve karizmatik kişilikleriyle öğretmenlere rol-model olur; teknolojiyi ve bilimsel gelişmeleri takip ederek okullarını bu veriler çerçevesinde değiştirir ve geliştirir. Bu tespitlerden hareketle, makalenin temel amacı; dönüşümcü ve işlemci liderliğin genel bir kavramsal çerçevesini sunmak; yapıları ve alt boyutları hakkında bilgi vermek; kişisel ve örgütsel açıdan etkilerini belirtmek; eğitim örgütleri açısından bazı çıkarımlarda ve önerilerde bulunmaktır.

Rapid developments in internal and external environments of organizations oblige implementation of more active and effective leadership styles in organizations. There are seperately effects of transformational and transactional leadership styles to the organization structures, cultures and successes. That situation is same for educational organizations too. While transactional leaders do not interfere to the organization’s foregoer running system much, transformational leaders provide the organization’s change and transformation in the light of scientific data and technological developments. Transformational leadership is one of basic determinants of success and quality education in schools. Transformational headteachers move in unity particularly with teachers and all employees, become role model for teachers with their visionary and charismatic personalities in subject of realization of the school aims, follow technology and scientific developments, change and improve their schools as part of those data. With reference to those evaluation, the aim of this article is to present general conceptual framework of transformational and transactional leaderships, inform about their structures and sub-dimensions, state their effects in terms of personal and organizational, make some suggestions and inference in terms of the educational organizations.