Cebbarzade Muhammed Arif Bey ve Miftahu Hazaini Rahmaniyye fi Memleketi Vücudi’l- İnsaniyye Adlı Eseri

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemi olarak adlandıralan 1828-1920 yılları arasında Üsküdar’da yaşayan Cebbârzâde Muhammed Ârif Bey, bu devirde hem tasavvufî birikime son derece hâkim olmuş hem de ilmî derinliği ve üretkenliğiyle çok sayıda eser kaleme almış bir mutasavvıftır. Bu tezin konusunu bu büyük mutasavvıfın Mifhâhu Hazâin-i Rahmâniyye Fî Memleket-i Vücûdi’lİnsâniyye adlı eserinin Osmanlı Türkçesinden günümüz Türkçesine aktırılması ve Cebbârzâde’nin diğer eserleri üzerinde yapılan çalışmaların incelenmesi oluşturmaktadır. Bu çalışmada Mifhâhu Hazâin-i Rahmâniyye Fî Memleket-i Vücûdi’l-İnsâniyye adlı eserle ilgili diğer çalışmalar detaylı bir şekilde incelenmiş; bu eserin, içerdiği tasavvufî düşünceler bakımından konumu belirlenmeye çalışılmıştır. Bu tezde incelenen eser Yusuf Sünbül Sinan Efendi’nin şiirinin şerhi olması dolayısıyla hem Yusuf Sünbül Sinan Efendi’nin bu şiirine hem de hayatına değinilmiştir. Çalışmanın sonunda Ârif Bey’in kütüphanelerde ulaşılan diğer eserlerinin de tanıtımları yapılmıştır.

Cebbarzade Mehmed Arif Bey who lived in Uskudar between 1828 and 1920 which considered as the last period of Ottoman Empire, is a sufist who had been both deepened in sufism and writer of a number of books. The present work involves the transcription of one of his works with the title of Mifhâhu Hazâin-i Rahmâniyye Fî Memleket-i Vücûdi’l-İnsâniyye and analysis of other works on Cebbarzade’s books. In this work, other works on Mifhâhu Hazâin-i Rahmâniyye Fî Memleket-i Vücûdi’lİnsâniyye were examined in detail and the place of this work has been determined regarding to its sufist thought. Since the analayzed work is an explanation of a poem of Yusuf Sünbül Sinan Efendi in this research paper, his life and his poem were both mentioned. In the end of this work, Arif Bey’s other books found in libraries have been introduced.