İnmeli veya psikiyatrik bozukluğu olan hastalara bakım veren kişilerdeki bakım yükü ve ilgili değişkenler

Abstract

İnmeli hastalara ve psikiyatri hastalarına bakım vermek, bakım veren kişide önemli düzeyde bir bakım yüküne neden olmaktadır. Bakım yükünü etkileyen faktörlerin araştırılması için, inmeli hastalara bakım veren 54 kişi ve psikiyatrik hastalara (36 şizofreni hastası, 15 bipolar bozukluk hastası) bakım veren 51 kişi, bu çalışmaya alınmıştır. Araştırmada; bakım yükünü ölçmek amacıyla Zarit Bakıcı Yük Ölçeği, bakım veren kişilerdeki depresyon düzeyini ölçmek için Beck Depresyon Envanteri, bakım veren kişilerin kişilik özelliklerinin değerlendirilmesi için ise Büyük Beş- 50 Kişilik Testi kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde T-testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve korelasyon analizleri uygulanmıştır. Sonuçlara göre; hastanın medeni durumu, bakım veren ve hastanın yaşı, bakım verme süresi, bakım veren kişinin hastanın ebeveyni veya eşi olması bakım yükü üzerinde etkili olmaktadır. Bakım yükünün artması, bütün hasta gruplarına bakım veren kişilerde depresif semptomların artmasıyla anlamlı düzeyde ilişkili bulunmuştur. Kişilik özellikleri arasından, zekâ/ hayal gücü özelliğinde alınan yüksek puanlar, kişide daha düşük düzeyde bir bakım yükü görülmesi ile ilişkili bulunmuştur. Psikiyatrik hastalara bakım verenlerdeki bakım yükünün, kronik bir fiziksel hastalığı bulunanlara bakım verenlerdekine kıyasla daha yüksek olduğu saptanmıştır. Psikiyatrik hastalara bakım verenler arasında, şizofreni hastalarına bakım verenlerdeki bakım yükünün, bipolar bozukluk hastalarına bakım verenlere kıyasla daha yüksek olduğu görülmüştür. Bu araştırmanın sonuçlarının, bakım veren kişilerin psikolojik ve fiziksel iyilik hallerinin iyileştirilmesine yönelik uygulamaların geliştirilmesine ve bakım yükünün azaltılmasına yardımcı olabileceği düşünülmektedir.

Caregiving of the stroke patients and psychiatric patients causes important degree of care burden on the caregivers. To investigate the factors that affect caregiver burden, the caregivers of 54 stroke patients and 51 psychiatric patients (36 schizophrenia patients, 15 bipolar disorder patients) have recruited for this study. In this research, Zarit Burden Interview was used to assess caregiver burden, Beck Depression Inventory was used to assess depression in caregivers and Big Five Questionnaire-50 was used to evaluate personality traits of the caregivers. T-testi, one way ANOVA and correlations were used in statistical analysis of the data. Results showed that marital status of the patient, age of the caregiver and patient, caregiving duration and being parent or spouse of the patient have effect on caregiver burden. Increase in caregiver burden was found to be significantly associated with increase of depression symptoms in caregivers of all patient groups. Among personality traits, higher points in intellect/culture was found to be associated with lower degrees of caregiver burden. Caregiving burden was found higher in caregivers of psychiatric patients than in caregivers of patients who has chronic physical illness. Among caregivers of psychiatric patients, caregivers of schizophrenia patients were found to have significantly higher caregiver burden than caregivers of bipolar disorder patients. It is expected that the results of this study may help to target interventions to improve caregivers’ psychological and physical wellbeing and it may help to reduce caregiver burden.