Üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılık düzeylerinde beş faktör kişilik özelliklerinin yordayıcı etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılık düzeylerinin beş faktör kişilik özelliklerine göre incelenmesi hedeflenmiştir. Çalışmanın örneklemini; 2015-2016 eğitim öğretim yılında, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesinde öğrenimlerine devam eden, 151’i (%67,1) kadın, 74’ü (%32,9) erkek, toplam 225 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplanırken; Basım ve Çetin (2011) tarafından Türkçeye uyarlanan Yetişkinler için Psikolojik Dayanıklılık ölçeği, Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (Bacanlı İlhan ve Aslan, 2009) ve araştırmacı tarafından hazırlanan, Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Toplanan verileri analiz ederken; dağılımın normallik durumuna ve varyansların homojenliğine göre değişkenlere bağlı olarak bağımsız örneklem t- Testi, Tek Yönlü Varyans analizi, Mann Whitney U ve Kruskal Wallis testleri kullanılmıştır. Psikolojik dayanıklılık ve beş faktör kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin analizinde Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Analizinden yararlanılmıştır. Beş faktör kişilik özelliklerinin psikolojik dayanıklılık ve alt boyutlarını anlamlı düzeyde yordayıp yordamadığı, aşamalı çoklu regresyon analizi ile hesaplanmıştır. Üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılık puanları ile beş faktör kişilik özelliklerinden duygusal dengesizlik puanları arasında negatif yönlü; dışadönüklük, deneyime açıklık, yumuşak başlılık ve sorumluluk alt boyutları arasında pozitif yönlü anlamlı düzeyde ilişkiler bulunmuştur. Beş faktör kişilik özelliklerinden duygusal dengesizlik, dışadönüklük ve sorumluluk boyutlarının psikolojik dayanıklılıktaki toplam varyansın %35,7’sini açıkladığı görülmüş olup; deneyime açıklık ve yumuşak başlılık özelliklerinin psikolojik dayanıklılığı anlamlı şekilde açıklamadığı görülmüştür. Sosyal kaynakların yumuşak başlılık, duygusal dengesizlik ve dışa dönüklük; kendilik algısının sorumluluk, duygusal dengesizlik ve dışa dönüklük; aile uyumunun duygusal dengesizlik ve yumuşak başlılık; gelecek algısının duygusal dengesizlik ve sorumluluk; sosyal yeterliliğin dışa dönüklük ve duygusal dengesizlik; yapısal stilin sorumluluk ve duygusal dengesizlik tarafından açıklandığı görülmüştür.

The purpose of this study is to examine the resilience levels of undergraduates in terms of five factor personality traits. The sample of the study consists of 225 students who studied at Faculty of Economics and Administrative Sciences at Hasan Kalyoncu University in 2015-2016 academic year, 151 (67,1%) of participants were female and 74 (32,9%) of them were male. As a data collection tool, Resilience Scale for Adults, adapted to Turkish by Basım and Çetin (2011), Adjective Based Persoanlity Scale (ABPT) developed by Bacanlı, İlhan and Aslan (2009), were used together with the personal information form prepared by the researcher. Data analysis was made by using independent sample t-Test, one way analysis of variance, Mann Whitney U and Kruskal Wallis analysis depending on the variables and normality in distribution. The Pearson Product-Moment Correlation Analysis was used in analyzing the relationship between resilience and five factor personality traits. The five factors were calculated by means of a stepwise multivariate regression analysis in which personality traits predict psychological resilience and sub-dimensions significantly. There was negative correlation between resilience scores of university students and neuroticism scores of five factor personality traits; there was a significant positive relationship between extraversion, openness to experience, agreeableness and conscientiousness sub-dimensions. Neuroticism, extroversion and conscientiousness dimensions of five factor personality traits have revealed 35,7% of the total variance in resilience. It has been found that the openness to experience and agreeableness sub-dimensions do not significantly explain resilience. Social resources were explained by agreeableness, neuroticism and extroversion; perception of self was explained by conscientiousness, neuroticism and extroversion; family cohesion was explained by neuroticism and agreeableness; perception of future was explained by neuroticism and conscientiousness; social competence was explained by extroversion and neuroticism; structured style was explained by conscientiousness, neuroticism.