Ebû İshak eş-Şirâzî’nin el-Lüma’ adlı eserinde hanefilere isnat ettiği görüşlerin tahlili (icma bölümüne kadar)

Abstract

Bu çalışmamızda Ebu İshak eş-Şirâzî’nin “el-Lüma‘ fi Usûli’l-Fıkh” adlı eserinin icmâ bölümüne kadar Hanefi mezhebine nisbet ettiği 27 görüş ele alınmış ve söz konusu nisbetlerin doğruluk derecesi tespit edilmeye çalışılmıştır. Şirâzî dönemine kadar Hanefi mezhebi kaynaklarından tesbit ettiğimiz kadarıyla Şirâzî'nin Hanefilere yönelik görüş nisbetlerinde 21 isabetli, fakat 1 tanesi Hanefilerce tercih edilmeyen bir görüştür. Şirâzî’nin Hanefilere nisbet ettiği yukarıdaki görüşlerden başka 4 görüş ise kısmen doğru, 1 görüş ise genel olarak doğru olmakla birlikte kısmen yanlıştır. Tesbit ettiğimiz kadarıyla 1 görüş ise tamamen yanlıştır. Tezimiz üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Şirâzî’nin yaşadığı dönem, siyasi ve dini ortam, hayatı, eserleri ele alınmıştır. İkinci bölümde Usûlü Fıkh’ın doğuşu, gelişimi ve tedvin dönemi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde ise Şirâzî’nin Hanefilere nisbet ettiği görüşler ve bu görüşlerin tahlili ele alınmıştır.

This research tries to analyse the 27 opinions that are attributed to the Hanafi school of law in Abu İshaq Ash-Shirazīs “Al-Luma’ fi Usûl al-Fiqh” -between the beginning of the book till the ‘ijmā’ chapter- and attempts to verify the accuracy of these attributions. In Hanafi sources till the period of Shirazī we detected that 21 of the opinions attributed to the Hanafis are accurate, but one of them is not preferred by the Hanafis. Being partly wrong, four other above-mentioned opinions that Sirazi attributes to the Hanafis are partly true and one of them is generally accurate. Our research consists of three parts. The first part deals with the period in what Shirazī has lived, the political and religious environment in that time, his life and his oeuvre. In the second part there has been tried to present the emergence, the development and the codification period of usūl al-fiqh. In the third part the opinions that Shirazī attributes to the Hanafis and the analysis of this attributions are discussed.