İsmi Unutulmuş Bir Müellif: Osmancıklı Hüseyin Sabri Efendi’nin Hayatı ve Eserleri

Abstract

XIX. asrın ikinci yarısında ve XX.asrın ilk yıllarında Osmancık’ta yaşamış olan Hüseyin Sabri Efendi, adı her ne kadar Osmanlı ulemasının arasında, o devrin âlim ve şairlerini tanıtan eserlerde yer almasa da yaşadığı devrin önemli âlimlerinden biridir. İslâmî ilimler, lisâniyyat ve edebiyat başta olmak üzere pek çok sahada eser telif etmiş olmasına rağmen hakkında şimdiye kadar müstakil bir çalışma yapılmamıştır. Çorumlu şairler hakkında bilgi veren bir eserde yer alan kısa malumat ve “Hıfzu’l-Lisân” isimli eseri hakkında sunulmuş bir tebliğ dışında kitabî kaynaklarda kendisine dair bilgi bulunmamaktadır. Bu sebepten dolayı bu makalede, daha ziyade Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ndeki ilgili vesikalardan istifade edilerek ve eserlerinde yer alan bazı bilgi ve karinelerden yola çıkılarak müellifin hayatı aydınlatılmaya çalışılmış ve tespit edilebilen bütün eserleri ana hatlarıyla tanıtılmıştır.

During the second half of 19th century and in the early years of 20th century, Hüseyin Sabri Efendi, also known as Hüseyin Sabri Efendi of Osmancık, lived in Osmancık. Although his name is not mentioned among the Ottoman scholar circles or in the works introducing the scholars and poets of that period, he was one of the prominent scholars of his time. Despite his works on Islamic sciences, philology, literature and many other fields, there has been no exclusive work on Hüseyin Sabri Efendi and his works. Apart from a small part in a book on poets of Çorum, and a report on his book named as “Hıfzu’l-Lisân”, there is no relevant information about Sabri Efendi in academic sources. Therefore, this article, by utilizing the documents in the Ottoman Archives of the Prime Ministry and considering certain information and traces in his works, attempts to shed light on the author’s life. Besides, this article aims to introduce generally all the works of Hüseyin Sabri Efendi.