Kavak İskelesi - Lala Beşir Ağa Camii

Abstract

İnsanın Üsküdar, bulunduğu konum itibariyle tarihi ve sosyal açıdan, geçmişten günümüze kadar önemli bir kent olmuştur. Tarihi özelliğinden dolayı, sivil mimari ve dini mimari yapı gruplarındaki tüm binaları içinde bulundurmaktadır. Üsküdar’da konut mimari yapı (ahşap ev, konak, yalı, köşk) dışında cami, mescid, han, kervansaray, medrese, namazgah, saray, imarethane, darüşşifa, çeşme, sebil, hamam, külliye, tekke, türbe, hazire, mezarlık, kışla gibi tarihi ve kültürel yapılar bulunmaktadır. Üsküdar, Cumhuriyetin ilk yıllarında, tarihsel gelişme sürecinde erişmiş olduğu özel fonksiyonları ile bütünleşen, tarihi ve tabii dokusuna uygun bir gelişme modeline sahip olamadığından, birçok ecdat yadigarı anıt eser ve eski eser, yıktırılması ve korunamaması sebebiyle günümüze intikal edememiştir. Günümüze ulaşamayan bu eserlerden biri olan Üsküdar’daki Kavak İskelesi Camii’nin ihyasına yönelik çalışmalar, Etüd ve Projeler Daire Başkanlığı Tarihi Çevre Koruma Müdürlüğü tarafından başlatılmıştır. Bu makalede tarihimiz ve sanat tarihimiz açısından önem arz eden 1959’da yıktırılan Kavak İskele-Lala Beşir Ağa Camii’nin varlığı; haritalar, Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ndeki belgeler, fotoğraflar, kartpostal ve yazılı kaynaklar üzerinden araştırılarak anlatılmaya çalışılmıştır.

As of its location, Üsküdar has been an important district for the historical and social points of view from past to present. Because of its historical property, it includes all the structures in civil engineering and religious architecture structure groups. As well as the residential architecture (wooden houses, houses, mansions, waterfront residences, pavilions), Üsküdar has also cultural structures such as mosques, masjids, khans, caravanserais, madrasah, Namazgah palaces, almshouses, hospitals, fountains, baths, mosque complexes, lodges, shrines and a cemeteries. The restoration of the Kavak Pier Mosque, which is one of those works that did not make it to present day, is being undertaken by the Studies and Projects Department Management Historical Environmental Protection Department. In this article, the presence of Kavak Pier Mosque-Lala Bashir Agha Mosque which is significant for our history and history of art and was destroyed in 1959 has been tried to be transported by examining the maps, the documents in the Ottoman Archive of the Presidency, photographs, postcards and written sources.