Kosova Fatih (çarşı–bayraklı) Camisi’nin projelendirme çalışmaları

Abstract

Makalede Kosova, İpek’te yer alan, Fatih (Çarşı-Bayraklı) Camisi’nin koruma-onarım projesi anlatılmaktadır. Bir 15. yüzyıl yapısı olan Fatih Camisi, aynı dönemde, Kosova’da inşa edilmiş büyük camilerin tipik bir örneğidir. Taş yığma olarak inşa edilmiş tek mekânlı yapı, önünde taş sütunlarla taşınan bir son cemaat yerine sahiptir. Caminin harimi kemerler ve pandantiflerle taşınan, büyük tek kubbeyle, son cemaati ise üç kubbe ile örtülüdür. Yapının iç mekânında taş sütunlar ve kemerlerle taşınan bir kadınlar mahfili mevcuttur. İç mekândaki büyük kubbesi, geçiş elemanları, mihrabı ve duvarları kalem işleriyle süslü olan yapının özgün litürjik elemanları büyük ölçüde korunabilmiştir. Yapının tek minaresi farklı örgü teknikleriyle farklı dönemlerin izlerini taşımaktadır. Yazıda. proje hazırlanırken yapı ve çevresi için yapılmış olan tarihsel araştırmalar ve belgeleme çalışmaları anlatılmış, yapının restitüsyonu ile ilgili kaynaklar ve karşılaştırma örnekleri, hazırlanan restitüsyon çizimleriyle birlikte verilmiştir. 1999 iç savaşında ciddi bir hasara uğramış Fatih Camisi, 2012 yılında oldukça kapsamlı bir restorasyon geçirmiştir. Makalede, bugün hazırlanan koruma-onarım projesi dahilinde planlanan, küçük onarımlar, ekler ve çevre düzenlemelerine yönelik müdahaleler ve bunların uygulanması sırasında gözetilecek ilkeler detaylı olarak anlatılmıştır.

In this article the conservation Project of the Fatih (Carsi-Bayrakli) Mosque which is located in Pec in Kosovo is presented. The Fatih Mosque is built in the 15th century and it is a typical example of the big mosques built in Kosovo in this era. The stone masonry building has a single praying hall a narthex with stone columns infront it. The praying hall has a single dome applied with pendentives and arches and the narthex has three smaller domes. There is a mezanine built for women inside the praying hall and the domes, walls, mihrab and pendentives has kalemisi ornaments. The minaret of the mosque shows the different masonry styles of the different eras. In the paper, the documentation of the Fatih Mosque, the historical researches of the building and its environments are given while the sources for its restitution, comperative studies and restitution drawings are presented. After suffering a serious damage in the 1999 civil war the Fatih Mosque had an extensive restoration in 2012. In this article a new conservation project which includes minor repairs and additions with a landscape design is presentes with detailed principles for the restoration.