Menteşe (Muğla) sancağında eşkıyalık (1914-1918)

Abstract

İnsanlığın her döneminde her coğrafyada kendini gösteren eşkıyalık adaletsizliğe karşı bir hak arama şeklinde ortaya çıkmıştır. Osmanlı Devleti’nde de kendini gösteren eşkıyalık, 20. yüzyıl ile beraber büyük bir güvenlik sorunu haline gelmiştir. Menteşe Sancağında da uzun yüzyıllardır efe/zeybek kültürünün etkisi ile eşkıya faaliyetleri görülüyordu. Birinci Dünya Savaşı süresince Menteşe Sancağında yaşanan eşkıyalık ve asayişsizlik özellikle asker firarileri ve Rum eşkıyalar nedeniyle şekil değiştirerek “savaş dönemi eşkıyalığı” şekline bürünmüştür. Bu çalışmada Menteşe Sancağında yüzyıllardır yaşanan eşkıya faaliyetlerinin Birinci Dünya Savaşı esnasında uğradığı değişim, Rum eşkıyaların faaliyetlerinin siyasallaşması, casusluk faaliyetleri, firari askerler meselesi ve asayişi sağlamakla yükümlü olan jandarma askerlerinin nitelik ve nicelik durumu arşiv belgelerinden yararlanılarak açıklanmaya çalışılmıştır.

Banditry that manifests itself in every geography in every period of humanity has emerged as a search for a right against injustice. The banditry that also shows up in the Ottoman State, 20. century has become a major security issue. Menteşe Sanjak has also been influenced by efe/zeybek cultural influences for many centuries. During the First World War, the banditry and disloyalty in the Menteşe Sanjak changed into a shape of "war-time bandit", especially due to the soldiers fugitives and Greek bandits. In this study, attempts have been made to explain the changes in the Menteşe Sanjak that were experienced during centuries of the activities of the bandits during the First World War, the politicization of the activities of the Greek bandits, espionage activities, the quality and quantity status of the gendarmerie soldiers who are obliged to provide fugitive soldiers.