İstanbul'da 16-18. yy.'lara ait medreselerdeki işlev değişikliklerinin koruma amaçlı değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmadaki amaç, İstanbul’da bulunan 16-18'inci yüzyıllara ait olan klasik dönem ve sonrasındaki medreselerin günümüzdeki kullanım amaçları, koruma sorunları ve kullanım amaçlarının koruma ilkelerine uygun olup olmadığını tespit etmektir. Bu çalışmada öncelikle ele alınan, medreselerin günümüzde ve eski tarihlerdeki konumu, mimari özellikleri ve günümüzdeki cepheleridir. Bununla beraber, medresenin kurul arşivlerinden, ansiklopedilerden ve yapılan tezlerden araştırılarak, bilinen onarımları, bilinen işlevleri ve eski fotoğrafları tespit edilmektedir. Medrese için yapılan bu araştırmalardan sonra medresenin işlevden ve kullanıcılardan kaynaklanan sorunları ve güncel koruma durumları anlatılmaktadır. Son kısımda ise medresenin konumu, mimari özellikleri, geçirdiği işlevsel değişikler de dikkate alınarak medrese ile ilgili bir işlev değerlendirilmesi yapılmaktadır. Bu çalışmadaki tüm medreseler ziyaret edilerek, bazı kullanıcılar ile soru-cevaplar yapılmıştır. Bu yapılan çalışma ile kullanıcının günümüzdeki medreselerin kullanım amaçları hakkındaki düşüncelerini daha iyi anlamak amaçlanmıştır. Bu sayede kullanıcının medrese hakkında, günümüz ihtiyaçlarını da dikkate alarak nasıl bir onarım istediği ve bu onarımın, medresenin mimari kimliği ile bağdaşıp bağdaşmadığı ortaya konmaktadır. Bu çalışmada bir medresenin günümüze kadar geçirmiş olduğu mimari anlamdaki tüm evrelerini genel hatları ile incelenmiş bulunmaktayız. Bu çalışma ile hedeflenen düşünce, medrese özelinde tarihi mirasımızın günümüze kadar hangi amaçlar ile kullanıldığı ve bu kullanımların sonuçları ile medreselerin hangi amaçlar için kullanılabileceğine dikkat çekmektir. Bu çalışma sonuç olarak, incelenen medreseler ışığında, medreselerin güncel durumlarını, daha çok hangi amaçla ve hangi kullanıcılar ile kullanıldığının analizi yapılarak bir sonuç elde etmeyi amaçlamaktadır. Bu sayede bir medreseye işlev verilirken hangi işlevlerin daha uygun olduğunu, işlevin medreseye getireceği yükün ve onarımın sonuçlarını önceden tespit etmektedir. Tarihi kimliğimizi ifade eden eğitim kurumlarımız olan medreselerin, günümüzde daha verimli kullanılması ve gelecek kuşaklara daha iyi halde bırakılması için bu tarz çalışmaların göz önünde bulundurulması gerekmektedir.

The purpose of this study is to determine whether the Madrasahs in Istanbul which belong to classical period of 16th-18th centuries and later periods conforms to the conservation principles in terms of today’s usage, protection problems and purposes of use. This study focuses on the position of the Madrasahs in present and the past, their architectural features and the remained elevations. Along with this, known repairs, known functions and old photographs have been identified by investigating from the archives of the Madrasah committee, encyclopedias and theses. After these researches made for the Madrasahs, the problems and current protection situation of the Madrasahs are explained. In the last part, a functional evaluation about is Madrasahs made by taking into account the position of the Madrasahs, architectural features, and functional changes. All the Madrasahs in this study were visited and a questionnaire was made with some users. With this study, it is aimed to better understand the user's thoughts about the usage goals of today's Madrasah. In this respect, it is revealed how the user wants to repair the madrasah considering today's needs, and whether this repair is compatible with the architectural identity of the Madrasahs. In this study, we have studied all phases of architectural meaning that a Madrasahs has spent up to daylight with general lines. The aim of this study is to draw attention to possible uses of Madrasahs considering how our historical heritage has been used until today. As a result of this study, it is aimed to obtain a result by analyzing the current status of the Madrasah, in the light of the purpose of use and the users of the Madrasah. In this way, when a function is given to a Madrasah, we determine in advance which functions are more appropriate, the burden that the function will bring to the Madrasah, and the consequences of the repair. These kinds of studies need to be taken into consideration in order to make the Madrasahs which are our educational institutions expressing our historical identity more efficient to use today and to be kept better for future generations.