Osmanlı Tefsir Geleneğinde Besmele Risaleleri Literatürü

Abstract

Osmanlı döneminde tefsir alanında çok sayıda eser yazılmıştır. Bu eserlerin büyük bir bölümü sûre ve âyet tefsirlerine dairdir. Âyet tefsirleri arasında da besmeleye ayrı bir önem verilmiştir. Şüphesiz bunda besmelenin Kur’an’ın girişi ve özeti kabul edilmesinin ve faziletine dair çok sayıda rivayetin bulunmasının etkisi olmuştur. Bundan dolayı ulema besmeleyi tefsir, kıraat ve fıkıh gibi ilim dallarında yazılan eserlerde ele aldıkları gibi, onu bütün yönleriyle izah etmek üzere müstakil eserler de telif etmişlerdir. Ancak bu eserlerin önemli bir bölümü kütüphanelerde yazmalar halindedir. Bu çalışma ile gerek sözkonusu yazma eserlerin gün yüzüne çıkartılması, gerekse matbu risâlelerin tanıtılması hedeflenmektedir.

Many books were written in the field of tafsir in the Ottoman period. Many of these books are related to the commentaries of the surah and the verses. Among the Qur’anic commentaries, bismillah has a special importance because it is regarded not only as the introduction and the summary of the Qur’an but also its virtue is confirmed by so many narrative accounts. For this reason, scholars discuss besmele in the Works written in the field of tafsir, qiraat and fiqh. They also produce specific Works in order to elucidate besmele in all its aspects. However, most of these Works are present as manuscripts in the libraries. With this study, it is aimed both to rediscover these manuscripts and to introduce printed booklets.