Mimarlıkta topoğrafya : Turgut Cansever eserleri ile Safranbolu, Beypazarı ve Odunpazarı örnekleri

Abstract

Şehir; insanın kendi hayatını düzenlemek için ortaya koyduğu bir oluşum olup, insan ilişkilerinin yoğunlaştığı bir yerdir. Şehirlerin şekillenişi, şehir içindeki yolların ve yapıların yerleşimi ise şehrin kurulacağı arazi ile doğrudan ilişkilidir. Arazinin topoğrafik yapısı; yapı-yol, yapı-yapı arasındaki ilişkiyi kurmak adına önemli bir unsurdur. Tarihi şehir dokusunun önemli örneklerine sahip Türkiye’deki birçok şehrin yerleşimi ve gelişimi, topoğrafyanın etkisi ile meydana gelmiştir. Bu durumu arazi üzerinde konumlanmış yapılardan okumak mümkündür. Bu tez çalışmasında; Mimar Turgut Cansever’in eserleri ile tarihi kent dokularına sahip olan Safranbolu, Beypazarı ve Odunpazarı şehir dokuları üzerinden topoğrafyanın “yer” yapılma durumu incelenmiştir. Çalışmanın ilk kısmında yer ve topoğrafya kavramlarından bahsedilmiş, sonrasında ise bu iki meseleye yaklaşımı bakımından modern bir mimar olarak Turgut Cansever’in eserleri incelenerek bazı çıkarımlarda bulunulmuştur. Tezin ikinci bölümünde ise Cansever’in yaklaşımından çıkarılan kriterler uyarınca Safranbolu, Beypazarı ve Odunpazarı şehirlerine dair analizler yapılarak, topoğrafik verilerin şehir mekanına etkisi noktasal örnekler üzerinden ele alınmıştır. Yapılan harita çalışmaları ve analizler bu bölümde açıklanarak, elde edilen veriler ve istatistikler üzerinden değerlendirme yapılmıştır. Sonuç kısmında ise; yer yapma durumları üzerinden değerlendirme yapılarak, şehirlere ait veriler karşılaştırılmıştır.

City is the creation of human being to regulate human life it is the place in with human relations become denser. Shape acquisition of cities, the placement of the roads and constructions, which occupy in the cities, are directly related with the terrain. The topography of terrain is crucial in terms of the establishment of relation between construction- road, construction- construction. Settlement and development of cities, that may be exemplified to owing the historical city pattern in Turkey mostly have occured with the affects of topography. It is also possible to percive this situation from the constructions, which are located on the terrain. In this thesis, the situation of making topography a place is examined via Turgut Cansever’s Works and old city pattern of Safranbolu, Beypazari, Odunpazari cities. In the first part of the study, the concepts of place and topography were mentioned and after that, some of the inferences were made by studying the works of Turgut Cansever who is a modern architect in terms of his approach to these two issues. In the second part of the thesis, the analysis of the cities of Safranbolu, Beypazari and Odunpazari in accordance with the criteria derived from Cansever's approach, and the effect of topographic data on urban space were discussed through point examples. Map studies and analyzes are explained in this part, the data and statistics are evaluated. In the conclusion part, place construction situation is intterpreted and data, belonging to cities, are compared.