Nizamüddin Ömer b. Ali el-Merğinânî’nin Cevâhirü’l-Fıkh Adlı Eserinin Tahkiki

Abstract

Bu çalışmada “İbn Sahibi’l-Hidaye” olarak meşhur, Nizamuddin Ömer İbn Ali Burhaneddin el-Merğinânî’nin (620 h. ?) “Cevâhirü’l-Fıkh” kitabının tahkiki ve incelemesi yapılmıştır. Müellif, Hanefi fıkhında yazılmış “el-Hidâye Şerhu’l-Bidaye” adlı kitabın yazarı Burhaneddin el-Merğinânî’nin çocuklarından biridir. Merğinânî’nin çok sayıdaki oğlundan ilmî faaliyetleriyle önce çıkanlarından biri de Nizamuddin Ömer’dir. Nizamuddin, “Cevâhirü’l-Fıkh” adlı kitabında özellikle Mâverâünnehir bölgesi ulemasının muhtasarları olmak üzere Hanefi mezhebinin birçok muhtasarını bir araya toplamış ve eserini babasının “el-Hidâye” kitabındaki tertibi üzere düzenlemiştir. Bu araştırma üç bölüme ayrılmıştır: Birinci bölümde tahkikte kullanılan yazma nüshalarla ilgili bilgiler verilmiş, ayrıca müellifin hayatı ve ilmi konumu ele alınmıştır. İkinci bölümde müellifin kitabını telifteki üslubu analiz edilmiş, hüküm istidlalindeki yolları ele alınmıştır. Ayrıca araştırmada kullanılan kaynaklar incelenmiştir. Son olarak kitabın Hanefi fıkhındaki önemi ve akademi dünyasına sunacağı katkılar işlenmiştir. Üçüncü bölümde ise metnin tahkiki yapılmış, gerekli dipnotlar, açıklamalar ve çeşitli fihristler eklenmiştir.

This thesis is meant to study and explore the book "Jawāhir al-Fiqh" wich is written by Niẓām al-Dīn ʻUmar ibn ‘Alī Burhān al-Dīn al-Marghīnānī (d.620). The Autor is the son of the al-Hidāyah’s author. He is one of Burhān al-Dīn al- Marghīnānī’ children, who wrote al-Hidāyah Sharḥ al-Bidāyah which is a well-known Ḥanafī’s book. Al- Marghīnānī had many children known by their knowledge in courtiers of beyond the two rivers, and Niẓām al-Dīn ʻUmar was of the most salient among them. The book, addressed in this thesis, his author composed it depending on eight abstracts mukhtaṣar of the Ḥanafī’s books, especially from the area lived Niẓām al-Dīn in. He categorised his book on his father’s book style in al-Hidāyah. He categorised the chapters as his father had done in his book. The research is divided into three divisions: The first one includes the study of the author’s life and his scientific value, in addition to pointing out to information about the copies of the manuscripts relied on this search. The second section, analysed the style of the author in his book and tried to find out his main methodologies in the inference. The search included the sources of the book that were adopted in the search. I pointed out, Finally, to the importance of the book in the Ḥanafī’s school, and its main contribution to the knowledge. The third section has focused on the manuscripts, I have studied the text and raised the issues and commented on it. At the end, I added the index required to the search.