Reşat Nuri Güntekin'in romanlarında gelenek ve din anlayışı

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu’nun yeni bir medeniyet dairesine girişi modernleşme sürecini başlatmıştır. 1839 Tanzimat Fermanı’nın ilanıyla “Batılı gibi olma” anlayışı ortaya çıkmış ve bu durum ülkede değişim sürecini beraberinde getirmiştir. Osmanlı’nın yıkılışıyla kurulan Türkiye Cumhuriyeti, modern bir toplum yaratma hayaliyle kültürel dönüşümü başlatmıştır. Bu çalışma, modernleşme sürecinde Türk toplumunun yaşadığı değişimin Reşat Nuri Güntekin’in romanlarında gelenek ve din üzerinden okunmasına yöneliktir. Giriş hariç beş bölümden oluşan bu çalışmanın birinci bölümünde modernleşme sürecinde kahramanların modern kıyafeti algılama biçimleri ve modern kıyafetten etkilenişleri aktarılmıştır. İkinci bölümde kahramanların geleneksel ve modern eğitim karşısındaki tavrı incelenmiştir. Üçüncü bölümde yaşanılan dönemin özellikleri kapsamında sosyal hayat algısının değişimi ele alınmış; dördüncü bölümde kahramanların zihniyetleri ve modern hayata bakışı söz konusu edilmiş; beşinci bölümde ise mekânın kahramanlar üzerindeki etkisine değinilmiştir. Ortaya çıkan sonuçta, modernleşme sürecini yaşayan toplumun kimlik arayışı Güntekin’in romanlarında yansıtıldığı görülmüştür.

The introduction of the Ottoman Empire into a new civilization circle that has initiated the new modernization process. By 1839 decloration of the Imperial Edict of Reorganization; the percept of “being like Western” which has emerged out and this situation has braught along with the period of change in the country. Turkish Republic, which has founded by the collopse of Ottoman, that has initiated cultural shift with dream of creating a modern society. This work, intends to read by way of tradition and religion in Reşat Nuri GÜNTEKİN’s novels that exchange lived by Turkish society in modernization process. In the first chapter of this work, which consists of five chapters, except prologue, that has been conveyed the characters detection styles of modern outfit and their influences in the process of modernization. In the second chapter, the attitude of the characters against traditional and modern education has been analyzed. In chapter three; it has been touched on that as part of characteristics of the period that was lived, in chapter four; mentality and view of modern life has been mentioned and in the fifth chapter; it has been talked about the effects of place on characters. Consequently, it is seen that identity seek of the society who lives the modernization process is reftected in Güntekin’s novel.