Şah Mahmud Nişâburî Murakkaı’ndan Birkaç Örnek Bağlamında Koltuk Tezhibi

Abstract

Kitap sanatları Türk Sanatı’nın oluşumundaki en önemli unsurlar arasında gösterilmektedir. Bu alanda verilmiş eserler, sanatımızın geçmişten günümüze ulaşabilmesi bakımından son derece etkili olmuştur. Şah Mahmud Nişâburî Albümü de, kitap sanatlarının uygulama alanlarından olan murakka’ yapımcılığının en mühim örnekleri arasında gösterilmektedir. Başta Şah Mahmud Nişâburî olmak üzere İranlı hattatların kıt’alarının yer aldığı bu albümün tezhiplenmesinin ve ciltlenmesinin Osmanlı Nakkaşhânesi’nde yapıldığı kabul edilmektedir. Albümde kıt’a formunun sıra dışı örnekleri bir arada toplanmıştır. Hem hat hem de tezhip sanatı açısından çok değerli ve aynı zamanda yol gösterici bir eser niteliği taşıyan albümdeki kıt’a formlarının farklılığı, değişik boyutlarda ve şekillerde koltuk alanlarının oluşumunu sağlamış ve bu durum tasarımdaki çeşitliliği de beraberinde getirmiştir. Bu makalede de, Şah Mahmud Nişâburî Murakkaı’nda yer alan birkaç örnek, koltuk tezhibi yönünden ele alınacak ve incelenecektir.

The arts of book are one of the most important elements in the formation of Turkish art. The works which are given in this field have been highly influential in terms of our art to reach from past to the present. Shah Mahmud Nişâburî album is shown as one of the most important examples of album production which is application area of book arts. In this album, which contains calligraphic kıt’as of Persian calligraphers, mostly of Shah Mahmud Nişâburî, illumination and binding in Ottoman palace studio, kıt’a forms’ extraordinary examples are gathered together. The variety of kıt’a forms in the album, which is both valuable and at the same time an advisor in terms of calligraphy and illumination, has provided the formation of koltuk areas in different sizes and shapes and this brought diversity in the design. In this article, some samples in Shah Mahmud Nişâburî album will be analyzed in terms of koltuk illumination.