Mimari Akımlar, Üsluplar ve Yapı Malzemeleri Bağlamında Hasan Fethi

Abstract

Bu tez kapsamında Mısırlı Mimar Hasan Fethi’nin hayatı boyunca gerçekleştirdiği eserlerinden, yazılarından, söyleşilerinden ve onunla ilgili yayınlanmış (sözlü, yazılı, görsel vb.) kaynaklardan yola çıkılarak, Mimar Hasan Fethi bütün boyutlarıyla tanınmaya çalışılmıştır. Eserleri biçim, işlev, malzeme, yapı ve üslup gibi birçok boyuttan ele alınmıştır. Fethi’nin malzemeye ve maddeye yaklaşımının meydana getirdiği biçimleri, teknik çözümleri bu bağlamda değerlendirilip, Fethi’nin temelde mimarlıkla olan ilişkisi anlaşılmaya çalışılmıştır. Hasan Fethi’nin düşünce dünyasının temel nüvelerini oluşturan yetiştiği mimari ve kültürel ortam incelenmiştir. Fethi’nin çok yönlü bir entelektüel birikime sahip olduğunun altı çizilmiş; yalnız mimar olarak değil, aynı zamanda da bir ressam, bir neyzen, bir entelektüel ve bir eğitimci olduğu da ele alınmıştır. Lisans döneminde almış olduğu mimarlık eğitimine değinilmiş ve bunun eserlerindeki etkileri incelenmiştir. 20. yüzyılın başında dünyaya gelen ve neredeyse bir asır yaşayan Fethi’nin yaşamış olduğu bu uzun süreçte ortaya çıkan mimari düşünce ve teknikler değerlendirilmiştir. Fethi’nin bu düşünce ve tekniklere getirmiş olduğu eleştirel yaklaşımlar ele alınmıştır. Fethi üzerine yazılmış olan eserler incelenmiş, bu yazıların onun yapılarını tasnif edişleri değerlendirilmiş, nihayetinde bu çalışmanın omurgalarından bir tanesi olan yeni bir tasnife gidilmiştir. Bu tasnif bilhassa Fethi’nin tasarımlarında kullanmış olduğu malzeme kararları dikkate alınarak hazırlanmış ve üç ana başlık oluşturularak incelenmiştir: 1928-1941 Arası Dönem Çalışmaları - Eğitimin İzleri, 1941-1957 Arası Dönem Çalışmaları - Geleneğin İzleri ve 1957-1989 Arası Dönem Çalışmaları - Sentezin İzleri olarak ele alınmıştır. Fethi’nin mimarisini oluşturan tasarım ögeleri irdelenmiş, majaz, kaa, dorkaa gibi tasarımlarında sıkça kullandığı işlevsel, biçimsel ve mekansal ögelere değinilmiştir. Hasan Fethi’nin eserlerinin entelektüel ve üslupsal temellerinin tespiti araştırılmış ve bu bağlamda tarihselcilik, eklektisizm, vernakülerizm, postmodernizm gibi terimler üzerinden Fethi’nin mimarlığı ele alınmıştır. Fethi’nin mimarlığının herhangi bir “…İZM” ile olan ilişkileri sorgulanmıştır.

In this thesis, Egyptian architect Hassan Fathy has been tried to be recognized from his works, writings, interviews and relevant published sources (oral, written, visual, etc.). His works has been explored from many aspects such as form, function, material, structure and style. The forms and technical solutions of Fathy's approach to material and matter were evaluated in this context and the bond between Fathy and architecture has been explored. Hassan Fathy's architectural and cultural environment, which constitutes the main cores of his world of thought, was examined. It is underlined that Fathy has a multi-faceted intellectual background; He has been approached not only as an architect, but also as a painter, a musician, an intellectual, an educator. The architectural education that was taken during his undergraduate studies are mentioned and its effects on his works are examined. Architectural ideas and techniques that emerged during. Hassan Fathy life who was born in the beginning of the 20th century and lived for almost a century have been evaluated. The works related to Fathy have been examined and the classification made in those works regarding the structures of Fathy has been evaluated and a new classification has been made which is one of the main core of the thesis. This classification was prepared by taking into account the materials that were used by Fathy in his designs and these have been examined in three topics: Studies in between 1928-1941 - Traces of Education, Studies in between 1941-1957 - Traces of Tradition and studies in between of 1957-1989 - Considered as Traces of Synthesis. Design elements that constitutes Fathy's architecture were studied and the functional, formal and spatial elements that are used frequently in his designs are mentioned majaz, kaa, dorkaa etc. Hassan Fathy's intellectual and stylistic foundations were investigated and in this context, the architecture of the Fathy was studied through terms such as historicism, eclecticism, vernacularism, postmodernism. The relationship between the architecture of the Fethi and any “…ISMS’ was investigated.