İbn Hamdân’ın Süâlât ve Fevâidü’l-Hâc Risâlelerinin Tahkîk, Tahrîc ve Değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma, hicrî III. ve IV. asırlarda yaşamış Horasan muhaddislerinden, başta Ebû Yaʻlâ'nın Müsned'i olmak üzere birçok hadis eserinin râvîsi Ebû Amr Muhammed b. Ahmed b. Hamdân en-Neysâbûrî el-Hîrî'nin (ö.376/987) günümüze el yazması olarak ulaşıp henüz neşredilmemiş Süâlât isimli hadis cüz’ü ile Fevâidü’l-hâc isimli eserinin 4. cüz’ü üzerinedir. Çalışma kapsamında bu iki el yazma eserin tahkîki, içerdiği hadislerin tahrîci ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Tez, bir giriş ve dört ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde araştırmanın konusu, önemi, metodu ve kaynakları kaydedilmiştir. Birinci bölümde; İbn Hamdân'ın hayâtı, ilmî şahsiyeti, ilim talebi için gerçekleştirdiği ilmî yolculuklar, hocaları ve tespit edebildiğimiz eserleri tanıtılmıştır. İkinci bölümde; Fevâidü’l-hâc isimli eserin tanıtımı ve değerlendirilmesi sadedinde, kitabın müellife âidiyetinin isbâtı, müellifin kaynakları ve hadis tarihindeki konumu arz edilip, el yazma nüshası tanıtılmış, nüshanın tahkîkinde ve hadislerin tahrîcinde izlenen metod izah edilmiştir. Üçüncü bölümde de; aynı şekilde Süâlât adlı hadis cüz’ünün tanıtımı ve değerlendirilmesi yapılıp, eserin tespit edilebilen kaynakları ile hadis literatüründeki konumuna değinilmiş, el yazma nüshasının tanıtımından sonra tahkîk ve tahrîcte takip edilen yöntem anlatılmıştır. Bu bölümün sonunda ilk üç bölümün hazırlanmasında istifâde edilen kaynakların Türkçe bibliyografyası eklenmiştir. Dördüncü bölümde ise; Fevâidü’l-hâc ve Süâlât adlı iki eserin Arapça olarak tahkîki ve hadislerinin tahrîci gerçekleştirilmiştir. Son olarak, tahkîk ve tahrîcte müracaat edilen kaynakların Arapça bibliyografyası eklenmiştir.

This study is on the section of the hadith called Suâlât and the 4th part of work Fawaid al Haaj which have reached the present day as manuscript epistles but has not been released yet. The râvî/hadith transmitter of this work; Abu Amr Muhammed b. Ahmed bin Hamdân en-Neysabury el-Heery was one of the Khorasanian hadith transmitters who lived in Hijri III. and IV. centuries and had transmitted many of the works of the Musnad of Abu Yaʻla in particular (ö.376 / 987). Within the scope of the study, the arbitration of these two handwritten works and the transmission and evaluation of hadiths were made. The thesis consists of an introduction and four main sections. In the introduction, the subject, importance, method, and sources of the research are discussed. In the first section, Ibn Hamdân's life, scientific personality, his travels for the demand for Islamic knowledge and Hadith resources, the teachers they have been instructing and his works that we can identify were introduced. The second part was devoted to the presentation of the book called Fawaid al Haaj and especially in the light of the evaluation, the author of the book's prophecy, the author's sources and the position in the history of the hadith have been presented, the handwritten manuscript has been introduced, and the method followed in the arbitration of the copy and the methodology of the hadith are explained. In the third chapter, the description and evaluation of the Hadith were made and the position of the work in the hadith literature was determined by the sources which can be identified in the same way that was followed before. After the introduction of the handwritten copy, the method followed in the investigation and the investigation was explained. At the end of this chapter, the Turkish bibliography of the resumed sources was added which were used during the preparation of the first three sections. In the fourth place, the two epistles of Fawaid al Haaj and Süâlât have been carried out in Arabic and then the evaluation and transmission of the hadiths were made. Finally, the Arabic bibliography of the sources that were applied for arbitration and arbitration were added.