Dolmabahçe Sarayı’nda Çocuk Olmak: Sultan Abdülaziz’in Şehzâdelerinin ve Sultanefendilerinin Çocukluk Yaşantılarından Kesitler

Abstract

İmparatorluğun son sarayı olarak bilinen Dolmabahçe Sarayı, gerek mimarisiyle ve gerekse içerisinde kullanılan eşyalar yönüyle Batı tarzı yaşantının izlerini taşımaktadır. Bu süreçte, yenileşme zihniyeti sadece mekânsal olarak değil, devlet düzeninden gündelik hayata sirayet etmiştir. II. Mahmud’un (1785-1839) oğullarından Sultan Abdülaziz (1830-1876), ağabeyi Sultan Abdülmecid (1823-1861)’den sonra Dolmabahçe Sarayı’nda yaşamaya devam etmiştir. Makalede amacımız, Sultan Abdülaziz’in çocuklarını merkeze alarak onların Dolmabahçe Sarayı’ndaki hayatlarına değinmek ve çocuğa sarayda nasıl bir alan açıldığını anlamaktır. Bu amaçla, öznesi çocuk olan velâdet-i hümâyûn ve sûr-ı hıtan gibi hazırlıklar ve merasimler incelenmiştir. Ayrıca maddi kültür yönüyle çocuğa sarayda açılmış olan alana odaklanılmıştır. Çocukların doğumlarında onlar için hazırlanan eşyalara, günlük hayatta kullanılan objelere ve oyuncaklara kadar saray çocuklarının hayatlarına uzanılmıştır.

Dolmabahce Palace known as the last palace of the empire bears traces of western lifestyle both in terms of architecture and objects used in it. Within that period, the mentality of reform became spread into the enviroment not only spatially but from the state order to the daily life. Sultan Abdulaziz (1830-1876) one of the sons of Mahmud II (1785- 1839), continued to live in Dolmabahce Palace after Sultan Abulmejid (1823-1861). In this article, our aim is to take the children of Sultan Abdulaziz to the center and to talk about their lives in Dolmabahce Palace and to understand what kind of space was opened for a child in the palace. For that aim, the preparations and ceremonies such as velâdet-i hümâyûn and sûr-ı hıtan whose subjects were children were examined. Then, the space opened for the child in the palace in terms of material culture was focused on. The article extends to the lives of children of palace, from materials prepared for the children at the birth, to the objects and toys used in their daily life.