Bosnalı İbrahim Paşa Türbesi Çinileri

Abstract

16. yüzyılın ilk yarısından 17. yüzyıl ortalarına kadar en parlak dönemini yaşayan Osmanlı sanatının, gelişen üslup, renk ve motif çeşitleriyle zenginleşmesi ile zaman içerisinde pek çok alanda ve yapıda kullanıldığını görmekteyiz. Çini sanatının en güzel örnekleri mimari yapılarda da oldukça fazla yer almıştır. Bu dönem eserlerinden biri olan Bosnalı İbrahim Paşa türbesi nadide çinili türbe örneklerinden biridir. Türbenin dış giriş kapısının üstünde iki pano halinde ve türbe içerisinde bütün iç duvar cephelerini sarar biçimde çiniler yer alır. Türbe içerisindeki süpürgelikler, pencere kapak arkası, dolap içi çinileri, yazı kuşağı, geometrik geniş bordürler, mihraplı panolar, rumili ince bordürler ve rölyefli pervazlarıyla muntazam bir işçilik göze çarpar. Aynı zamanda türbe çinilerinde kullanılan saz üslubu, naturalist üslup, geometrik ve hatayi tarzı, yazı kuşakları, rölyefli pervaz uygulamalarıyla türbenin çini kompozisyonu bütünü düşünülerek tasarlanmıştır. Türbedeki çinilerin teknik, motif ve kompozisyon özelliklerine göre etkilendikleri üsluplar dikkate alınarak görselleri ile birlikte değerlendirmeleri yapılmıştır. Yapılan detaylı analizlere istinaden türbenin on altıgen yapısının neredeyse bütün iç duvarlarını kaplayan çinilerinin genel itibari ile saz üslubunu yansıttığından, diğer üsluplarda ise az sayıda örnekleri içerdiğinden bahsedilmiştir. Natüralist üslup, geometrik geçmeler, hatayi tarzı ve yazı kuşağı türbenin geneline yayılmış bir görünüm hissettirse de saz üslubu eserler daha çok ön plana çıkmaktadır. Bosnalı İbrahim Paşa türbesi çinileri, yansıttığı dönem özelliklerine, kullanılan üslup ve motiflerin yeri ve önemine binaen hazırlamış olduğumuz çalışmamızın Türk sanatına katkıda bulunacağı inancını taşımaktayız.

From the first half of the 16th century to the middle of the 17th century, we see that Ottoman art, which lived its most brilliant period, was used in many fields and structures with the enrichment of the developing styles, colors and motifs. We also see that the most beautiful examples of tile art, which also takes place in architectural structures, is also very much present in this period. One of the works of this period is one of the rare examples of the tomb of the Bosnian İbrahim Pasha tomb.There are two panels on the outer entrance door of the tomb and there are tiles in the tomb that surrounds all the interior walls.Inside the tomb, skirting boards, window cover, interior tiles, writing belt, geometric wide borders, mihrab panels, rumi pattern thin borders, relief moldings and a steadyingly workmanship stands out. At the same time, the tomb's tile composition is designed as a whole with its reed style, naturalist style, geometric and error style, writing belts, relief moldings used in tomb tiles. Evaluations were made by considering the styles that the tiles in the tomb were affected according to their technical, motif and composition characteristics and According to the detailed analysis of the ten hexagonal structure of the tomb covering almost all the interior walls of tiles in general reflects the style of Saz, in other styles are mentioned that contain a small number of examples. Naturalist style, geometric transitions, hatayi style and writing belt feel the spread of the entire shrine, the reed-style works are more prominent. We are convinced that our work, which was prepared due to the characteristics of the period that Bosnian İbrahim Pasha tomb reflects and the style and motifs used in these tiles, will contribute to Turkish art.Key words: Tomb, tile, geometry, saz style ,Bosnian İbrahim Pasha.