Rami Mehmet Paşa Sıbyan Mektebi Rölövesi ve Yeniden İşlevlendirilmesi

Abstract

Tarihi yapılar, sürekli gelişen ve değişen dünyamızda geçmiş kültürümüze ışık tutarak geçmişle gelecek arasında köprü vazifesi görmektedir. Tarihte önemli bir yeri olan Sıbyan Mektebleri de bu yapılar arasında önemli bir yere sahiptir. Osmanlı Devletinin son zamanlarına kadar mahalle aralarında yaklaşık 6 ile 13 yaş arası çocukların öğrenim görmesi için inşa edilmiş sıbyan mektebleri zamanımızın ilk ve ortaokul eğitim kurumları gibi faaliyet göstermişlerdir. Eyüp Rami Mehmet Paşa Sıbyan Mektebi, İstanbul Eyüpsultan İlçesinin Nişancı Mahallesinde, Nişancı Mustafa Paşa Camisine bitişik olarak inşa edilmiştir. 21.07.2014 tasdik tarihli 1/1000 Ölçek Eyüp 1.Etap Koruma Amaçlı Meri Uygulama İmar Planında, F21C24B1D pafta 149 ada 12 parselde yer alan söz konusu mekteb: plan özellikleri, cephe özellikleri, yapım sistemi ve malzeme özellikleri ile döneminin mimari anlayışına ışık tutarken ; ilk inşa edildiği dönemde kullanılan özgün işleviyle, coğrafyasının sosyo-kültürel yapısı ve eğitim anlayışına büyük anlamda ışık tutmaktadır. Bahsedilen değerlerin yeniden hatırlanılması, kültürel mirasımızı korumak ve bizden sonra gelecek yeni nesillere aktarılmasına katkıda bulunmak amacıyla bu tez çalışması hazırlanmıştır. ‘Rami Mehmet Paşa Sıbyan Mektebi Rölövesi ve Yeniden İşlevlendirilmesi’ isimli bu çalışma toplamda 4 bölümden oluşmaktadır: Çalışmanın Birinci Bölümünde, Eyüpsultan ilçesi ve Nişancı mahallesinde bulunan çalışma alanının yakın çevresinin coğrafi konumu, mektebin yakın çevresinde bulunan tarihi nitelikteki yapılar ve mektebin banisi Rami Mehmed Paşa’nın biyografisine değinilmiştir.İkinci Bölümde, yapının rölöve çalışması ile hasar ve bozulma tespitleri yapılmıştır. Üçüncü Bölümde, Rami Mehmed Paşa Sıbyan Mektebi gibi İstanbulda aynı dönemde inşa edilmiş sıbyan mektebleri örneklerinin birkaçının tipolojik karşılaştırılması yapılmış ve yapının eski fotoğraflarından yararlanılarak hazırlanan restitüsyon çizimi anlatılmıştır. Dördüncü Bölümde, yapının özgün haline kavuşturulması amacıyla çizilen restorasyon projesine uygun olarak restorasyon uygulamasının hangi teknik ve yöntemlerle yapılması gerektiği anlatılmıştır. Sonuç ve Öneriler Kısmında ise fevkani yapının zemin katının kitabevi üst katının kütüphane işleviyle kullanılması önerilmiştir.

Historical structures shed lights on our culture in a constantly changing and evolving world. Thus they play a great role by functioning as a bridge between the past and the future. Sıbyan Mektepleri (Children Schools) which had a crucial place in the history, have a special place among those structures. They were built in the suburbs for the education of the children from 6 to 13 years old until the recent years of the Ottoman Empire just like the primary and high schools of today. Eyüp Rami Mehmet Paşa Sıbyan Mektebi was built next to the Nişancı Mustafa Paşa Mosque in İstanbul Eyüpsultan Nişancı District. According to the city master plan, the school registry is dated 21 July 2014, 1/1000 scale in Eyüp 1st phase protection zone in F21C24B1D-149/12 map section. It sheds light on the architectural understanding of the period under discussion in terms of plan characteristics, facade features, construction system and features of the materials used. With its peculiar functions, it also sheds lights to a great extent on the understanding of education and socio-cultural structure of its geography and the period when it was initially constructed. This thesis is prepared in order to recall the values under discussion, protect the cultural heritage and contribute to the transfer of these values to the next generations to come afterwards. This study, which is called “the Again for Refunctioning the Rami Mehmet Paşa Sıbyan Mektebi” is composed of mainly 4 chapters.In the first chapter, the geographic location of the Borough of Eyüpsultan and Nişancı District, the historical buildings in the neighbourhood and the biography of the architect Rami Mehmet Paşa is shortly explained. In the second chapter, the water-colour copy works of the building and damages and deterioration occurred have been detected. In the third chapter, the typology comparison between Rami Mehmet Paşa Sıbyan Mektebi and some other Sıbyan Mektepleri which are constructed in Istanbul during the same period is made. Meanwhile, the restitution drawing which was prepared based on the old photographs of the building was elaborated. In the fourth chapter, the technics and methods to be used for the restoration of the building in accordance with the Project, which was drawn for restoring it based on its original status are explained in detail. In the conclusion and Recommendations part, it was recommended that the ground floor of the fevkani building should be used as bookstore and the upstairs should function as library.