Bedesten Yapılarının Yeniden Kullanım Sorunlarının İncelenmesi ve Galata Bedesteni Restorasyon Önerisi

Abstract

İnsanlığın ilk zamanlarından bu yana her toplumda kişilerin en temel ihtiyaçlarını karşılamada büyük önem taşıyan ticaret ve alışveriş mekânları kent yaşamının merkezinde yer almıştır. Bu ihtiyacı karşılamada her toplum birbirinden farklı kent ve yapı düzenlemeleri ortaya koymuştur. Geçmişten günümüze doğru bakacak olursak; karumlar, agoralar, forumlar, panayırlar, hanlar, arastalar, bedestenler, kervansaraylar, kapalıçarşılar ve son olarakta alışveriş merkezleri insanların ihtiyaçlarını gidermek amacıyla dönemin şartlarına ve toplumsal yaşam anlayışına dayalı olarak çeşitli isim ve formlarda yapılmış; ancak ortak bir amaca hizmet etmişlerdir. Tarih boyunca pek çok önemli imparatorluğa başkentlik yapmış olan İstanbul’da da bu ihtiyaçların karşılanması amacı ile yapılan pek çok mekân bulunmaktadır. Dönemsel olarak incelediğimizde; Roma İmparatorluğu’nda Mese, Bizans İmparatorluğu’nda Forumlar, Osmanlı İmparatorluğu’nda Kapalıçarşı, han, arasta ve bedestenler ticaret faaliyetlerinin gerçekleştirildiği mekânlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu mekânlar her dönemde farklı isim ve ya biçimler kazanmış olsalar da, çoğu ticaret yapısının kentin aynı bölgesinde devam ettiğini gözlemlemek mümkündür. Çalışmamızın ana yapısı olan Galata Bedesteni de uzun yıllar ticari faaliyetlerin yaygın olduğu Galata Bölgesi’nde inşa edilmiş ve yapı hâla yapılış amacına uygun bir şekilde kullanılmaktadır. Galata Bölgesi gerek deniz ulaşımına olan yakınlığından, gerekse bölgenin eski zamanlardan bu yana ticari faaliyetler amacı ile kullanılmasından dolayı, şehirde hüküm sürmüş her imparatorluk tarafından ticari faaliyetlerin yürütülmesinde kullanılmıştır. Günümüzde de bu misyonunu kısmen korumaya devam etmektedir. Her dönemde çeşitli değişikliklere uğrayan bölge, Eminönü-Kapalıçarşı Bölgesi’nin 15.yy.’dan 19.yy.’a kadar kaydettiği gelişimin etkisi ile eski önemini kaybetmiş olsa da halen hırdavat ve yapı malzemelerinin satıldığı pek çok dükkana ev sahipliği yaparak işlevini devam ettirmektedir. Çalışma kapsamında İstanbul’daki geleneksel ticaret yapılarının fiziksel ve sosyal durumları tespit edilerek, mevcut yapıların çeşitli sebeplerden ötürü fiziksel ve sosyal açıdan nasıl yıprandığına dair mevcut sorunlar irdelenmiştir. Bu bağlamda Galata Bedesteni özelinde geleneksel ticaret yapılarının koruma sorunları ile ilgili değerlendirme yapılarak, bu yapıların eski önemini kazanması için yapılabilecek müdahaleler konusunda önerilerde bulunulmuştur.

Since the early days of humanity, trade and shopping spaces, which are of great importance in meeting the most basic needs of people in every society, have been at the center of urban life.In order to meet this need, each society has different city and building arrangements. If we look from the past to the present; karums, agora, forums, fairgrounds, inns, arastas, bedestans, caravanserais, covered bazaars and finally shopping centers to meet the needs of people in order to meet the requirements of the period and social life in various names and forms; however, they served a common purpose. Istanbul, which has been the capital of many important empires throughout history,has many places built to meet these needs. When we examine periodically; Mese in the Roman Empire, the Forums in the Byzantine Empire, the Grand Bazaar in the Ottoman Empire, inn, arasta and bazaar are the places where trade activities are performed. Although these places have gained different names or forms in each period, it is possible to observe that most of the trade structures continue in the same area of the city. Galata Bedesten, the main structure of our study, was built in the Galata Region where commercial activities were widespread for many years and the building is still used in accordance with its purpose.Galata Region has been used by every empire in the city to carry out commercial activities due to its proximity to maritime transportation and the use of the region for commercial activities since ancient times.Today, it continues to partially rotect this mission. The region, which has undergone various changes in every period, has lost its former importance due to the development of the Eminönü-Grand Bazaar region from the 15th century to the 19th century, but it still functions as a home to many shops selling hardware and building materials. Within the scope of the study, physical and social conditions of the traditional trade structures in Istanbul were determined and the existing problems related to the physical and social wear of the existing structures for various reasons were examined.In this context, the evaluation of conservation problems of traditional trade structures in Galata Bedesten has been made and suggestions have been made about the interventions that can be made to gain the old importance of these structures.