Okul Yöneticilerinin Liderlik Tarzları

Abstract

Bu araştırmada okul yöneticilerinin liderlik tarzlarının cinsiyet, yaş, branş, memuriyette geçen süre, yönetici ile çalışma süresi değişkenlerine göre incelenmesi ve yöneticilerin tercih ettikleri liderlik tarzı ile diğer liderlik tarzları arasında ilişki bulunup bulunmadığının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırma, nicel veriler toplanarak tarama modeline göre gerçekleştirilen betimsel bir araştırmadır. Araştırmanın evrenini 2020-2021 eğitim öğretim yılında İstanbul ili Sarıyer ilçesinde resmi ilkokul, ortaokul ve liselerde görevli 2324 öğretmen oluşturmaktadır. Örneklem ise basit seçkisiz örnekleme yoluyla belirlenen 354 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada Taş, Çelik ve Tomul (2007) tarafından geliştirilen 59 maddeden, 5 alt bölümden oluşan “Liderlik Tarzı Davranış Ölçeği” ve öğretmenlerin demografik bilgilerini içeren bilgi formu veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS istatistik paket programından yararlanılmıştır. Frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, bağımsız örneklem gruplarının mukayesesi için Mann Whitney-U testi, ikiden fazla grubun ortalamalarının mukayesesi için Kruskal-Wallis testi ve gruplar arasında ilişki bulunup bulunmadığının tespiti için Spearman’s rho analizi kullanılmıştır.Araştırma bulgularına göre; öğretmenler, eğitim kurumlarında görev yapan okul yöneticilerinin, otokratik, serbest bırakıcı ve etkileşimci liderlik tarzlarını ara sıra,demokratik ve dönüşümcü liderlik tarzlarını çoğunlukla sergilediklerini ifade etmişlerdir. Cinsiyet, branş, kıdem değişkenlerine göre eğitim kurumlarında görev yapan okul yöneticilerinin liderlik tarzlarına ilişkin anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Eğitim kurumlarında görev yapan okul yöneticilerinin liderlik tarzlarına ilişkin öğretmen görüşlerinin; yaş değişkenine göre otokratik liderlik tarzında 28-33 yaş aralığı ile 22-27, 40-45, 46 ve üzeri; 34-39 yaş aralığı ile ise 40-45 yaş aralığı arasında; yöneticiyle çalışma süresi değişkenine göre ise 0-2 yıl ile 2-4 yıl arasında anlamlı farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Tercih edilen liderlik tarzının diğer liderlik tarzları ile ilişkisi incelendiğinde otokratik liderlik tarzı ile diğer liderlik tarzları arasında olumsuz bir ilişkinin bulunduğu; olumlu yönde en güçlü ilişkinin ise demokratik liderlik ile dönüşümcü liderlik arasında olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

In this research, it is aimed to examine the leadership styles of school principals according to gender, age, branch, time spent in Office and time spent working with the principal variables; in addition, to determine whether there is a relationship between the leadership style preferred by the administrators and other leadership styles. The research is descriptive research conducted according to the scanning model by collecting quantitative data. In the 2020-2021 academic year, 2324 teachers in official primary, secondary and high schools in the Sarıyer district of Istanbul province constitute the universe of the research. The sample consists of 354 teachers determined by simple non-selective sampling. In the research, the "Leadership Style Behavior Scale" consisting of 59 articles and 5 sub-sections developed by Taş, Çelik and Tomul (2007) and the information form containing the demographic information of the teachers is used as data collection tools. SPSS statistical package program is used for the analysis of the data. Frequency, percentage, arithmetic mean, standard deviation, Mann Whitney-U test for comparison of independent sample groups, Kruskal-Wallis test for comparison of means of more than two groups and Spearman's rho analysis to determine whether there is a relationship between groups are used for the analysis.According to the research findings; teachers stated that school principals working in educational institutions from time to time exhibited autocratic, liberal and interactionist leadership styles, and often democratic and transformational leadership styles. No significant difference is found regarding the leadership styles of school principals working in educational institutions according to the variables of gender and seniority. It was concluded that teachers' opinions about the leadership styles of school principals working in educational institutions in the autocratic leadership style differ significantly in following situations: According to the age variable, 28-33 age range differs from 22-27, 40-45, 46 and above; 34-39 age range differs from 40-45 age range. According to the variable that working time interval with the manager, 0-2 years differs from 2-4 years working time. When the relationship of preferred leadership style with other leadership styles is examined, it is found that there is a negative relationship between autocratic leadership style and other leadership styles and also found that the strongest positive relationship was between democratic leadership and transformational leadership.