Sürdürülebilir Mimarlık Bağlamında Eğitim Yapılarının Enerji Etkin Aydınlatma Açısından İncelenmesi ve Uygulama Örneklerinin Değerlendirilmesi

Abstract

Sürdürülebilirlik konusu, uzun yıllardır birçok çalışma alanının gündeminde kendine yer bulmuş, gün geçtikçe kapsamı genişleyen bir kavramdır. Mimarlığın çalışma alanı olan yapı üretiminin ekonomi ve teknolojiyle gelişmesi, doğaya etkilerini artırmaktadır. Yapılan çalışmalarla sürdürülebilirlik kavramının mimarlık alanındaki tanımı ve mimarlık çalışmaları üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Sürdürülebilir mimarlık fikriyle binaların üretim, kullanım ve kullanım sonrası evreleri için yeni yöntem ve ilkeler oluşturulmuştur. Özellikle endüstri çağı sonrası bilginin ülkeler arası rekabet konusu haline gelmesiyle eğitim yapıları önem kazanmış; gelişen toplum ve değişen eğitim yöntemlerine uyum sağlaması hedeflenmiştir. Yapı grupları içinde geniş bir yer tutan eğitim yapıları, sürdürülebilir mimarlığın ilke ve stratejilerini göz önüne alarak doğaya zarar vermeden üretilmeye çalışılmaktadır. Sürdürülebilir yaşam anlayışının özellikle küçük yaş gruplarına ait okullarda hakim olması, gelecek nesillere bu fikrin aşılanması için önem taşımaktadır. Sürdürülebilir yapı tasarımlarında enerji kaynaklarının etkili kullanımı ve korunması konuları gündem olmuştur. Yapıların yaşam döngüsü içinde kullanılan enerjinin büyük bir bölümünü aydınlatma ihtiyacı oluşturmaktadır. Eğitim yapıları, uzun kullanım süresine sahip ve enerji tüketim oranı yüksek yapı gruplarındandır.Yapılan çalışmalar, enerjinin etkin kullanımı yoluyla kullanıcı ihtiyaçlarının karşılanmasını hedeflemektedir. Enerji etkin aydınlatma; görsel performansı destekleyen ve yenilenebilir kaynakların kullanıldığı aydınlatma olarak tanımlanabilir. Gün ışığı kullanımından maksimum verim elde edilen ve mekansal ihtiyaçlara göre farklılaşan aydınlatma sistemlerinin kurulması temeline dayanmaktadır. Tez çalışması kapsamında ikinci ve üçüncü bölümlerde sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir mimari kavramları ile bu kavramların eğitim yapıları yaşam döngüsüne etkileri üzerinde durulmuştur. Çalışmanın dördüncü bölümünde eğitim yapılarında mekansal aydınlatma ihtiyaçları ve enerji etkin aydınlatma yöntemleri incelenmiştir. Beşinci bölümde belirlenen eğitim yapılarında enerji etkin aydınlatmaya dair uygulamalar değerlendirilmiştir. Yapılan literatür taraması ve örnek bina incelemeleri sonucunda yapı tasarım aşamasında, temel ışık kaynağı olan gün ışığından maksimum verim sağlanması planlanmalıdır. Aynı zamanda yapay ışık kaynaklarından enerji verimliliği sağlayabilmek amacıyla minimum elektrik enerjisi kullanan aygıtların tercih edilmesi ve sistemin elektrik ihtiyacını karşılamak amacıyla yenilenebilir kaynaklardan enerji dönüşüm yöntemlerinin kullanılması gerekmektedir.

Sustainability is a concept that has been on the agenda of many fields of work for many years and its scope expands day by day. The development of building production, which is the working area of architecture, with economy and technology increases its effects on nature. The definition of the concept of sustainability in the field of architecture and its effects on architectural studies have been evaluated with the studies. With the idea of sustainable architecture, new methods and principles have been created for the production, use and post-use phases of buildings. Especially after the industrial age, educational structures gained importance as knowledge became a subject of competition between countries; It is aimed to adapt to the developing society and changing education methods. Educational buildings, which have a large place in building groups, are tried to be produced without harming the nature, taking into account the principles and strategies of sustainable architecture. It is important that the understanding of sustainable living is prevalent in schools belonging to young age groups, in order to instill this idea in future generations. The issues of effective use and protection of energy resources in sustainable building designs have been on the agenda. A large part of the energy used in the life cycle of the buildings is the need for lighting. Educational buildings are among the building groups with a long service life and high energy consumption rate. The studies carried out aim to meet the needs of the users through the efficient use of energy. Energy efficient lighting; It can be defined as lighting that supports visual performance and uses renewable resources. It is based on the establishment of lighting systems that achieve maximum efficiency from the use of daylight and differ according to spatial needs. In the second and third parts of the thesis, the concepts of sustainability and sustainable architecture and the effects of these concepts on the life cycle of educational buildings are emphasized. In the fourth part of the study, spatial lighting needs and energy efficient lighting methods in educational buildings are examined. In the fifth chapter, applications regarding energy efficient lighting in educational buildings are evaluated. As a result of the literature review and sample building studies, it should be planned to provide maximum efficiency from daylight, which is the main light source, in the building design phase. At the same time, in order to provide energy efficiency from artificial light sources, devices that use minimum electrical energy should be preferred and energy conversion methods from renewable sources should be used in order to meet the electricity needs of the system.