Samatya, Hacı Hüseyinağa Mahallesi, 1222 Adada Cephe Rehabilitasyon ve Koruma Önerileri

Abstract

İstanbul’da Tarihi Yarımadanın güneyinde, Marmara Denizi kıyısında surlar içinde kalan Samatya Semti, İstanbul’un özgün kimliğinin bir parçası olarak büyük öneme sahiptir. Fatih ilçesi sınırları içinde yer alan Samatya Semti, gayrimüslim nüfusun İstanbul’un fethi sonrasında yerleştirildiği semtlerden biridir. Bu nedenle demografik olarak Tarihi yarımadadaki Fener, Balat gibi semtlerle benzer özellikler gösterir. İstanbul’un tarihi alanlarında kültürel çeşitliliğin sürdürülebilirliği açısından sosyal ve mimari dokusuyla korunması büyük önem arz eder. Günümüzde İstanbul’un aldığı yoğun göç, özgün kullanıcıların semti terk etmesi, kat yüksekliklerinde ve yeni yapılaşmadaki artış ve benzeri sebeplerle, semtin özgün dokusunun büyük ölçüde tahrip olduğu görülmektedir. Özellikle sivil mimarlık örneklerinin önemli koruma sorunları bulunmaktadır. 2009 yerel seçimlerinden sonra Fatih Belediyesinin aldığı karar kapsamında, Sancaktar Hayrettin, Abdi Çelebi, Hacı Hüseyinağa ve Koca Mustafa Paşa mahallelerini tek bir isim altında Koca Mustafa Paşa Mahallesi olarak birleştirilmiştir. Bu karar kapsamında yapılan değişiklik resmi olarak uygulansa da bölgede yaşayan halk tarafından Org. Nafiz Gürman Caddesi’nin güneyi Samatya olarak, Caddenin kuzeyini ise Koca Mustafa Paşa Mahallesi olarak adlandırılmaktadır. Bu tez kapsamında, Samatya Semtinin tarihsel gelişim sürecinin incelenmesi, değişen mahalle isimlerinden güncel olarak Koca Mustafa Paşa Mahallesindeki Org. Nafiz Gürman Caddesiyle deniz arasında kalan bölgenin, eski adıyla Hacı Hüseyin Ağa Mahallesi’nde ada ölçeğinde, analiz çalışmaları yapılarak, koruma sorunlarının tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Bölgede bulunan İç Kalpakçı Çıkmazı’ndaki sıra evlerin cephe rehabilitasyon projelerinin hazırlanması ile bölgedeki koruma sorunlarının detaylı olarak incelenerek, yapıların taşıdığı özellikler ve ihtiyaçlar kapsamında koruma önerileri geliştirilmesi hedeflenmiştir.

Samatya District, which is located to the south of the Historical Peninsula in Istanbul, on the shores of the Marmara Sea, within the city walls, has great importance as a part of Istanbul's unique identity. Samatya District, located within the boundaries of Fatih district, is one of the districts where the non-Muslim population continued its existence with the newcomers after the conquest of Istanbul. For this reason, it shows a similar demographic characteristic to the districts, such as Fener and Balat, also located on the historical peninsula. It is of great importance protecting the neighborhood with its social and architectural texture, in terms of the sustainability of cultural diversity in the historical areas of Istanbul. Today, it is observed that the authentic texture of the district is largely damaged due to the intense immigration influx towards Istanbul, the abandonment of the original users, the increase in floor heights, new constructions, and similar reasons. Especially examples of civil architecture have important conservation problems. After the 2009 local elections, within the scope of the decision taken by the Fatih Municipality, Sancaktar Hayrettin, Abdi Çelebi, Hacı Hüseyinağa, and Koca Mustafa Paşa districts were merged under a single name Koca Mustafa Paşa Mahallesi (neighborhood). Although the amendment made within the scope of this decision is officially implemented, the people living in the region call the south of Org. Nafiz Gürman Avenue as Samatya, and the north of the street as Koca Mustafa Paşa Mahallesi (neighborhood) as it was before 2009. Within the scope of this thesis, the aim was to examine the historical development process of the Hacı Hüseyin Ağa Neighborhood, formerly known as the Samatya Neighborhood, comprising the area between Org. Nafiz Gürman Street in Koca Mustafa Paşa District and the seashore, and determine the preservation problems of the neighborhood with a case-study in island-scale. With the preparation of facade rehabilitation projects for the row houses on the İç Kalpakçı Street in the study-area, the aim was to develop proposals for preservation regarding the characteristics and needs of the buildings from data obtained by examining the area in detail.