1885-1923 Yılları Arası İstanbul’un Fatih ve Beyoğlu İlçelerindeki Sıra Dışı Camiler

Abstract

1900-1923 yılları arasında İstanbul’daki Osmanlı eklektik camilerini konu alan bu çalışma dört ana bölümden meydana gelmiştir. Giriş bölümü, geleneksel cami anlayışından farklı olarak, milliyetçiliğin artmasayıla Türk mimarlarının batıda etkisini gösteren eklektiksizm akımından etkilenerek özgün bir mimari yaklaşım gösterdikleri açıklanmıştır. Birinci bölüm, 20.yy’ın ilk çeyreğinde Avrupa’da ortaya çıkan Neoklasisizm akımının doğuşu ve bu akımın Türk mimarları üzerindeki etkisi ele alınmış, Türkiye’de toplumsal süreçlerin değişikliğe uğramasıyla ‘modernleşme’ kavramı gündeminde mimaride ‘ulusal kimlik’ arayışına adım atıldığı hakkında bilgi verildikten sonra İstanbul’un çeşitli bölgelerinde modern bir kent algısı oluşturan düzenlemeler yer almaktadır. İkinci bölüm, ‘sıra dışı’ kavramının ne olduğu hakkında açıklama yapılmış ve bu kavrama paralel bir şekilde uyum gösteren İstanbul’daki camiler ele alınmıştır. Camiler hakkında bilgi verilirken önce tarihi, mimar özellikleri bahsedilip o camiye sıra dışılık katan tasarım özellikleri hakkında bulgulara yer verilmiştir.Üçüncü bölüm sıra dışı camiler oluşturulurken Osmanlı Devleti’nde, Cumhuriyet’in ilanıyla girişilen yeni yapılanma ele alınmış ve bu değişimin meydana gelmesinde etkili olan dönemin akımı, Sanayi Devrimi’yle ortaya çıkan yeni malzemeler ve yeni üslup kaygısıyla yola çıkmış mimarlar hakkında bilgi verilmiştir. Dördüncü bölüm, tezde adı geçen sıra dışı camilerin özellikleri ve Birinci Ulusal Mimarlık döneminin getirdiği eklektik özelliklerin ezber bozan yaklaşımlarından bahsedilmektedir. Bunun yanında bu tez çalışmasının meydana gelmesinde gerekli bilgilere ulaşmak için hangi metot ve materyallerden faydalanıldığı ele alınmıştır .

This study, which deals with the Ottoman eclectic mosques in Istanbul between 1900-1923, consists of four main parts. In the introduction, it is explained that, unlike the traditional understanding of mosques, Turkish architects showed a unique architectural approach by being influenced by the eclecticism movement, which showed its effect in the west, despite the increase in nationalism. In the first part, the birth of the Neoclassicism movement that emerged in Europe in the first quarter of the 20th century and the effect of this movement on Turkish architects are discussed, and information about the search for "national identity" in architecture in the agenda of the concept of "modernization" with the change of social processes in Turkey. After it is given, there are regulations that create a modern city perception in various parts of Istanbul.In the second part, an explanation is given about what the concept of 'extraordinary' is and mosques in Istanbul, which are in harmony with this concept, are discussed. While giving information about the mosques, first of all, the history and architectural features are mentioned and the findings about the design features that add extraordinary to that mosque are given. In the third chapter, while the extraordinary mosques were being created, the new construction in the Ottoman Empire with the proclamation of the Republic was discussed and information was given about the current of the period, the new materials that emerged with the Industrial Revolution and the architects who set out with the concern of new style.In the fourth chapter, the characteristics of the extraordinary mosques mentioned in the thesis and the game-changing approaches of the eclectic features brought by the First National Architecture period are mentioned. In addition to this , which methods and materials were used to reach the necessary information in the formation of this thesis work were discussed.