Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Metin Değiştirimi: Mustafa Kutlu’nun “Hayat Güzeldir” Hikâyesi Örneği

Abstract

Dil, sesli göstergeler dizgesi olarak insanların iletişim kurabilmelerini sağlayan bir araçtır. Dilin, canlı bir varlık olması özelliğiyle, bir ulusa ait toplumsal hafızayı ve kültürel ögeleri dilde bulmak mümkündür. Bir türkü, bir masal, bir şiir, vb. toplumsal kültürün taşıyıcı ögeleridir. Geçmişten günümüze değerli kültür varlığımızı bu ögeler yardımıyla ileri kuşaklara taşımak öncelikle dil aracılığıyla mümkündür. İkinci/yabancı bir dili öğrenmekse o dille beraber dile ait kültürü de öğrenmekle mümkündür.Yabancı dil öğretiminde, temel kaynak olan ders kitapları içerisindeki metinlerin, geçmişten geleceğe bir köprü vazifesi görüp içinde yüzyılların birikimini barındırması gerekmektedir. Ders kitaplarındaki metinlerin seçimi konusu bu hususta büyük önem taşımaktadır. Ders kitaplarındaki metinler, dil öğretimini önceleyen metinlerdir. Ancak öğreniciler, dil öğretimi dışında, hedef dile ait söz varlığını ve o dilin ait olduğu kültürün en güzel örneklerini, doğal yollarla edinebilmeleri bakımından, edebî niteliği bulunan metinlere de ihtiyaç duyarlar. Bu metinler, ders dışı bireysel öğrenmenin desteklenmesi ve okuma anlamaya katkı sunması bakımından önemlidirler. Edebî metinler dil öğretiminde kültür taşıyıcılığı özelliğiyle kültür aktarımına destek sağlarken sözcüklerin cümlede bağlam içerisinde kullanımına da örnek teşkil ederler. Öğreniciler dilini öğrendiği ve dolayısıyla da yabancısı olduğu toplumun kaidelerini ve dilinin inceliklerini metinler yoluyla dolaylı yoldan öğrenecek ve öğrendiklerini pekiştirme fırsatı bulabilecek, okuma becerilerini geliştirebileceklerdir. Ancak edebî metinler düzey üstü yapıları, sözcükleri içermesi bakımından özellikle temel seviyedeki öğreniciler için uygun değildir. Bu durum, öğrenicilerin problem yaşamasına neden olmaktadır. Metindilbilimsel ölçütler çerçevesinde metin değiştirimi yapılması hususu bu noktada önem arz etmektedir.Sözü edilen ihtiyaç ve gerekliliklerden hareketle bu çalışmanın amacı, Türk edebiyatından seçilen bir eserin Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğreniciler için metin değiştiriminin yapılması ve öğrenicilerin bu metni anlama düzeylerinin belirlenmesidir. Bu amaçla yapılan çalışma, iki farklı aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada, doküman analizi yöntemiyle Türk edebiyatının günümüz önemli hikâyecilerinden olan Mustafa Kutlu’nun “Hayat Güzeldir” kitabından “Caney” ve “Çiçek Tefsiri” isimli metinlerinin, temel seviye olan A2 düzeyine, metindilbilimsel ölçütler çerçevesinde metin değiştirimi yapılmıştır. İkinci aşamada ise Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen A2 düzeyindeki öğrenicilerin, değiştirilmiş metinleri anlama düzeylerini belirlemek amacıyla nicel araştırma desenlerinden son test kontrol gruplu deneysel bir çalışma yapılmıştır. İkiye ayrılan öğreniciler seçkisiz olarak kontrol ve deney grubuna ayrılmıştır. Kontrol grubunda 20, deney grubunda 20 A2 öğrenicisi bulunmaktadır. Kontrol grubuna özgün metinler, deney grubuna değiştirimi yapılmış metinler, anlama testleri ile birlikte sunulmuştur. Anlama testlerinde 10 adet çoktan seçmeli soru bulunmaktadır. Anlama testleri ile toplanan verilerin analizinde betimsel analizden yararlanılmış ve SPSS programı aracılığıyla gruplar arasındaki fark incelenmiştir.Çalışma sonucunda özgün metni okuyan öğrenicilerin anlama düzeylerinin ve soruları doğru cevaplama oranlarının düşük olduğu; değiştirilmiş metni okuyan öğrenicilerin anlama düzeylerinin ve soruları doğru cevaplama oranlarının yüksek olduğu görülmüştür. Bu sonuç, araştırma kapsamında değiştirimi yapılmış olan metinlerin A2 seviyesi öğrenicilerinin okuma anlama düzeylerine uygun olduğunu göstermiştir.

Language, as a set of audible signs, is a means by which people can communicate. With the feature of language being a living entity, it is possible to find the social memory and cultural elements of a nation in language. A song, a fairy tale, a poem, etc. are the carrier elements of social culture. It is possible to carry our valuable cultural assets from the past to the present with the help of these elements, primarily through language. Learning a second/foreign language is possible by learning the language's culture along with that language.In foreign language teaching, the texts in the textbooks, which are the main source, should serve as a bridge from the past to the future and contain the accumulation of centuries. The issue of selection of texts in textbooks is of great importance in this regard. Texts in textbooks are texts that prioritize language teaching. However, apart from language teaching, learners also need literary texts in order to acquire the vocabulary of the target language and the best examples of the culture to which that language belongs ways to natural. These texts are important in terms of supporting extracurricular individual learning and contributing to reading comprehension. While literary texts support the transfer of culture with their cultural carrier feature in language teaching, they also set an example for the use of words in the context in a sentence. The learners will learn the rules and subtleties of the language of the society in which they are learning the their language and therefore they are unfamiliar, indirectly through texts, and will have the opportunity to reinforce what they have learned and improve their reading skills. However, literary texts are not suitable for learners at the basic level in terms of their supra-level structures and words. This situation causes learners to have problems. In this context, it is important to text modification within the framework of textlinguistic criteria.Based on the aforementioned needs and requirements, the aim of this study is to text modification of a selected work from Turkish literature for learners who learn Turkish as a foreign language and to determine the level of understanding of the learners. For this purpose, the study consists of two different stages. In the first stage, the texts named “Caney” and “Çiçek Tefsiri” from the book “Hayat Güzeldir” by Mustafa Kutlu, one of the most important writer of Turkish literature, were modified text to the basic level A2, within the framework of textlinguistic criteria, using the document analysis method. In the second stage, an experimental study was conducted with a post-test control group, one of the quantitative research designs, in order to determine the level of comprehension of modified texts of A2-level learners who learn Turkish as a foreign language. The Learners were randomly divided into two groups as control and experimental groups. There are 20 A2 learners in the control group and 20 in the experimental group. The original texts to the control group and the modified texts to the experimental group were presented through comprehension tests. There are 10 multiple-choice questions in the comprehension tests. Data were collected by these comprehension tests. Descriptive analysis was used in the analysis of the data and the difference between the groups was examined through the SPSS software.As a result of the study, it was found that the comprehension levels of the learners who read the original text and the rate of answering the questions correctly were low; It has been observed that the comprehension levels of the learners who read the modified text and the rate of answering the questions correctly increased. This result showed that the modified text within the scope of the research was more suitable for A2 level learners and increased the learners' level of understanding.