Uluslararası Hukukta Bağlayıcılık Meselesi: Mutabakat Muhtırası

Abstract

Uluslararası hukukta devletler, aralarında imzaladıkları bazı belgeleri birtakım sebeplerle kendileri için bağlayıcı kılmak istememekte, yalnızca taraflar arasın-daki uzlaşının nişanesi olarak görmektedirler. Taraflar kendileri için bağlayıcı-lık doğurmasını istemedikleri bu belgeleri vücuda getirirken içerik ve usul ola-rak andlaşmalardan farklı bir yol izlemekte; ancak gerçekleştirilen ayrım kimi belgelerde net olarak anlaşılamamakta, bu sebeple belgenin hukuki niteliğini tespit etmek için tarafların bağlayıcılık hususundaki niyetlerini ortaya çıkarmak gerekmektedir. Bu tür belgelerin uluslararası hukukun kaynaklarından olan andlaşmalar içerisinde sayılıp sayılmayacağı, andlaşmaların ihlalleri durumun-da tarafların sorumluluğunun doğması sebebiyle önem arz etmektedir. Uygu-lama-da her ne kadar belirli kalıplar yerleşmiş olsa da, zaman zaman uyuşmaz-lıklar ortaya çıkmakta, taraflar aynı üslup ve içerikle gerçekleştirilmiş olan bel-gelere farklı hukuki nitelikler atfedebilmektedir. Bu çalışmada, tarafların ak-detmiş oldukları belgelerin andlaşma mı yoksa bağlayıcılık doğurmak isteme-dikleri mutabakat muhtırası mı olduğunu anlamak için gerekli bilgilerin neler olduğu verilecek ve Türkiye’nin 2019 sonunda akdetmiş olduğu dört belge üzerinde gerçekleşen farklı uygulamalar incelenecektir.

States do not prefer to make some of the documents which they sign binding for themselves for a variety of reasons, instead regard them as a sign of compromise. While creating these documents, they pursue a different way than treaties in terms of content and procedure. However, the distinction made, whether the documents are binding or not, can not be clearly understood in some documents. Therefore sometimes it is necessary to scrutinise the documents so as to reveal the intentions of the parties. Whether such documents are considered as treaties, is important because of the liability of the parties in case of violations of treaties. In this study, the necessary information will be given to understand whether the documents concluded by the parties are treaties or memorandum of understanding that are not treaties, and different practices that took place on four documents that have been concluded by Turkey at the end of 2019 will be examined.