Ahlat Taşı Üzerinde Su İtici Malzemelerin Etkisi

Abstract

Tarihi yapılarda doğal taş kullanımı yaygın olarak görülmektedir. Bununla birlikte bazı taş türlerinin kimyevi ve fiziki etkilere karşı dayanıklı olmadığı bilinmektedir. Bu tür taşlarda koruyucu olarak çeşitli su itici malzemelerin kullanılması sıklıkla gündeme gelmektedir. Su itici malzemelerin temel işlevi suyun malzeme yüzeyine nüfuz etmesini engellemektir. Suyun doğal taş üzerinde oluşturacağı bozulmaları, su itici uygulanarak en aza indirilmesi veya tamamen durdurulması hedeflenir. Su iticiler taşı çevresel etkilerden koruyarak oluşabilecek bozulmaların azalmasını sağlar. Su itici seçiminde, su itici uygulanacak taşın özellikleri ve su itici olarak yaygın kullanılan malzemelerin özellikleri ayrıntılı olarak bilinmelidir. Uygulanacak özelliklerine bağlı olarak su iticinin performası değişkenlik gösterebilmektedir.Bu çalışmada, Bitlis ili, Ahlat ilçesi sınırlarındaki taş ocağından çıkarılan ve bölgedeki tarihi yapılarda sıklıkla kullanılmış bir doğal taş olan Ahlat taşı üzerinde su itici malzemelerin etkilerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Tezin birinci bölümünde, çalışmanın amacı, kapsamı ve yönteminden, ikinci bölümünde, ahlat taşı ve özelliklerinden bahsedilmiştir. Üçüncü bölümde tez kapsamında kullanılacak su itici malzemelerin karakterizasyonu ele alınmış ve SEM EDX analizi ve FTIR analizi gibi deneylerden elde edilen sonuçlar verilmiştir. Dördüncü bölümde ahlat taşı üzerine su itici uygulaması sonrası, ağırlıkça su emme, kılcal etkiye bağlı su emme ile su buharı geçirimliliği deneyleri yapılmış ve su itici uygulaması yapılmamış referans örnekle karşılaştırılmıştır. Beşinci bölümde ise su itici uygulaması yapılmış ve uygulama yapılmamış taşlar çeşitli eskitme deneylerine tabi tutulmuş ve elde edilen sonuçlar üzerinden su itici malzemelerin etklinliği değerlendirilmiştir.

The use of natural stone in historical buildings is common. However, it is known that some stone types are not resistant to chemical and physical effects. The use of various water-repellent materials as a preservative in such stones is often on the agenda. The main function of water-repellent materials is to prevent water from penetrating the material surface. It is aimed to minimize or completely stop the deterioration of natural stone by applying water repellent. Water repellents protect the stone from environmental effects and reduce the deterioration. In the selection of water repellent, the properties of the stone to which the water repellent will be applied and the properties of the materials commonly used as water repellent should be known in detail. Depending on the properties to be applied, the performance of the water repellant may vary. In this study, it is aimed to determine the effects of water-repellent materials on Ahlat stone, which is a natural stone extracted from the quarry in the borders of Ahlat district of Bitlis province and frequently used in historical buildings in the region.In the first part of the thesis, the aim, scope and method of the study, and in the second part, the Ahlat stone and its properties are mentioned. In the third chapter, the characterization of the water-repellent materials to be used in the thesis is discussed and the results obtained from the experiments such as SEM-EDX analysis and FTIR analysis are given. In the fourth chapter, after the application of water repellent on the Ahlat stone, water absorption by weight, water absorption due to capillary effect and water vapor permeability tests were carried out and compared with the reference sample without water repellent application. In the fifth chapter, stones with and without water-repellent were subjected to various aging tests and the effectiveness of water-repellent materials was evaluated based on the results obtained.