Erken Dönem Uyumsuz Şemalar ile Kontrol Odağının İyi Oluş Üzerine Etkisinin İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmada erken dönem uyumsuz şemalar ile kontrol odağının iyi oluş üzerindeki etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmaya 18-72 yaş arasında 321 kadın ve 241 erkek olmak üzere toplamda 562 kişi katılmıştır. Çalışma verileri PERMA Ölçeği, Young Şema Ölçeği Kısa Form-3 ve Kontrol Odağı Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Çalışmada erken dönem uyumsuz şemalar ile kontrol odağının iyi oluş parametreleri üzerindeki etkilerini belirlemek amacıyla Çoklu Doğrusal Regresyon Modelleri tahmin edilmiştir. Kurulan regresyon modelleri sonuçlarına göre, erken dönem uyumsuz şemalar ve kontrol odağı alt boyut puanları PERMA Ölçeği Olumlu Duygular puanını %21, Bağlanma puanını %16, Olumlu İlişkiler puanını %21, Anlam puanını %27 ve Başarı puanını %21 oranında açıklamaktadır. PERMA Ölçeği alt boyutlarının yordanması amacıyla kurulan regresyon modellerinde, Kontrol Odağı Ölçeği alt boyutlarından yalnızca Kişisel Kontrol alt boyutu puanı tüm modellerde anlamlı çıkarken, Young Şema Ölçeği alt boyutlarından ise yalnızca Sosyal İzolasyon/Güvensizlik Şeması alt boyutu puanı tüm modellerde anlamlı çıkmıştır. Bununla beraber, kurulan regresyon modellerinde farklı Young Şema Ölçeği alt boyut puanları ve Kontrol Odağı Ölçeği alt boyut puanları da PERMA Ölçeği alt boyut puanlarının açıklanmasına katkıda bulunmaktadır. Bu çalışmada elde edilen bulgular, ilgili literatür ışığında tartışılmış, klinisyenlere ve araştırmacılara yönelik öneriler sunulmuştur.

In this study, it is aimed to examine the effects of early maladaptive schemas and locus of control on well-being. A total of 562 people, 321 females and 241 males, between the ages of 18-72, participated in the study. Study data were collected using the PERMA Scale, Young Schema Scale Short Form-3, and Locus of Control Scale. In the study, Multiple Linear Regression Models were predicted in order to determine the effects of the locus of control on well-being parameters with early maladaptive schemas. According to the results of the predicted regression models, early maladaptive schemas and locus of control sub-dimension coefficients explain the PERMA Scale's Positive Emotions coefficient by 21%, the Engagement coefficient by 16%, the Positive Relationships coefficient by 21%, the Meaning coefficient by 27%, and the Accomplishment coefficient by 21%. In regression models to predict the subscales of the PERMA Scale, on the one hand, only the Personal Control sub-dimension coefficient from the Locus of Control Scale was significant in all models, on the other hand, only the Social Isolation/Insecurity Schema sub-dimension coefficient from the Young Schema Scale sub-dimensions was significant in all models. In addition, different Young Schema Scale sub dimension coefficients and Locus of Control sub-dimension coefficients in the predicted regression models also contribute to the explanation of PERMA Scale sub dimension coefficients. The findings obtained in this study were discussed in the light of the relevant literature and suggestions for clinicians and researchers were presented.