Türk İslam Edebiyatı’nın Akademik Çehresi: Lisansüstü Çalışmalar (1965-2021)

Abstract

Türk İslam Edebiyatı, İlahiyat fakültelerinde kurumlaşan ve hem anabilim veya bilim dalı hem de lisans programında yer alan bir ders olarak faaliyet gösteren alanın adıdır. Bu alan, başlangıcını Türklerin İslamiyet’i kabullerinden sonra ilk yazılı eserlerini verdikleri 11. yüzyıldan alır ve yine Türklerin dinî-edebî üretimde bulunmaya devam ettikleri günümüze kadar kaleme aldıkları dinî-edebî eserleri araştırma ve inceleme malzemesi edinir. Alandaki ilk doktora çalışması 1965 yılında, ilk yüksek lisans çalışması ise 1984 yılında tamamlanmıştır. Türk İslam Edebiyatı’nın akademik çehresi bu çalışmalarla şekillenmeye başlanmış ve 56 yıllık geniş bir zaman diliminde gelişmiştir. Bu çalışma, 1965-2021 yılları arasında Türk İslam Edebiyatı alanında tamamlanan 301’i yüksek lisans ve 78’i doktora olmak üzere toplam 379 tez incelemiştir. Dahası, bu çalışmada, alandaki lisansüstü varlığı değerlendiren daha önceki araştırmalardan da bahsedilmiştir. Ayrıca, belli değerlendirme ölçütlerine göre tasnif edilen lisansüstü tezlerin sağladığı niteliksel ve niceliksel veriler kullanılarak alanın hâlihazırdaki portresinin anlaşılması hedeflenmiştir. Böylelikle hem bir ilahiyat disiplini hem de genel Türk edebiyatı tasnifi içinde yer alan bir alan olarak Türk İslam Edebiyatı’nın özellikle hangi akademik çalışma yöntemine ve kronolojiye odaklandığı anlaşılmıştır.

Turkish Islamic Literature is the name of the field that is institutionalized in the faculties of theology and operates as a course in both an undergraduate program and a department or a science branch. This field takes its beginning from the 11th century, when the Turks gave their first written works after their conversion to Islam, and the religious-literary works that the Turks wrote until today are the materials for research and analysis. The first doctorate in the field was completed in 1965, and the first master was completed in 1984. The academic aspect of Turkish Islamic Literature began to be shaped by these studies and developed over a wide period of 56 years. In this study, post-graduate studies produced in the field of Turkish Islamic Literature were examined. In addition, it is aimed to understand the current portrait of the field by using the qualitative and quantitative data provided by the postgraduate theses classified according to certain evaluation criteria. Thus, it is understood that which academic method and chronology Turkish Islamic Literature focuses as a theological discipline and a research area in classification of Turkish literature.