Giovanni Aldini’nin Yangından Korunmayı Sağlayan İcadının Saraya Takdimi

Abstract

İnsanlığın ortak sorunu olan yangınla mücadelede 19. yüzyılda önemli bir ilerleme kaydedilmiştir. Bu ilerleme de İtalyan bilim adamı Giovanni Aldini’nin etkisi büyüktür. Aldini, amyanttan (asbest) dokunan yanmayan bir kumaş ve bunun yanında yangın esnasında itfaiyecilerin kullanabilmesi için çeşitli malzemeler icat etmiştir. Bu icadıyla ilgili üretim ve bilimsel yayınlar yapan Aldini, Avrupa’nın çeşitli merkezlerinde tatbikatlar yaptırmıştır. Avrupa’da bu gelişmeler yaşanırken Osmanlı Devleti 1826’da Yeni çeri Ocağı’yla birlikte Tulumbacılar Ocağı’nı da kapatmış ve yangınla mücadele edecek resmî bir kurum bırakmamıştır. 2 Ağustos 1826’da çıkan Hocapaşa yangınıyla mücadele edecek bir kurum olmadığından, Bâbıali başta olmak üzere birçok devlet kurumu ciddi zararlar görmüştür. Giovanni Aldini, Avrupa krallıklarına ve soylularına buluşunu tanıt tıktan sonra Osmanlı padişahına tam da 1826 Hocapaşa yangının ardından yangına karşı koruyucu buluşlarıyla ilgili başvuruda bulunmuştur. Bu çalışmada, Aldini’nin amyanttan (asbes) ürettiği yanmayan kumaş ve diğer ürünleri Sultan II. Mahmud’a takdim etmek için yazdığı mektup ve hazırlattığı Türkçe özet ele alınmıştır. Aldini’nin bu önemli buluşu hakkında bilgileri Osmanlı devletinin en çok ihtiyacı olan bir zamanda sunmuş olmasına rağmen, değerlendirilmeme sebepleri de incelenecektir.

Significant progress was made in the fight against fire as a common problem of hu manity in the 19th century. The impact of Italian scientist Giovanni Aldini is great on this progress. Aldini invented a fireproof fabric woven from asbestos together with various materials for firefighters to use during a fire. Aldini, who made production and scientific publications about this invention, had exercises done in various centers in Europe. While these developments were taking place in Europe, the Ottoman Empire closed the Tulum bacılar Corps together with the Janissary Corps in 1826 and left no official institution to fight the fire. Since there was no institution to fight the Hocapaşa fire that broke out on August 2, 1826, many state institutions, especially the Bâbıali, suffered serious damage. After introducing his invention to the European kingdoms and nobles, Giovanni Aldini applied to the Ottoman sultan about his fire protection inventions just after the 1826 Hocapaşa fire. In this study, the letter of Aldini and the Turkish abstract of it written to present his fireproof fabric and other products produced from asbestos to Sultan Mahmud II are discussed. Despite, Aldini presenting information about his invention at a time when the Ottoman state needed it most, the reasons why it was not evaluated will also be examined.