Osmanlı / Türk Evi’nin Ekonomik ve Ekolojik Etkenler Bağlamında İncelenmesi
Künye
BURKUT, Emine Banu. "Osmanlı / Türk Evi’nin Ekonomik ve Ekolojik Etkenler Bağlamında İncelenmesi." XI. Uluslararası Sinan Sempozyumu Mimarlık ve Ekonomi, Edirne (11-12 Nisan 2019): 137-146.Özet
Osmanlılar konut mimarisinde kendi inanç, anlayış, kültür ve birikimleriyle kendilerine özgü konut
tipini oluşturmuşlardır. Osmanlı / Türk evi konusunda yapılan araştırmalarda farklı özellikler ve
etkenler dikkate alınarak “Osmanlı Evi, Türk evi, Anadolu evi, geleneksel Türk evi’’ gibi tanımlamalar
yapılmıştır. Bu evlerin ortak birtakım özellikleri olmakla beraber inşa edildikleri coğrafya, topoğrafya,
iklim, malzeme, arsa biçimlenmeleri, ekonomik durum vb. nedenlerle farklılıklar gösterdiği
görülmektedir. Bu çalışma kapsamında, Osmanlı / Türk evi ekonomik ve ekolojik etkenler bağlamında
incelenecektir. Osmanlı / Türk evi ekonomik faktörler çerçevesinde ele alındığında, üretim yapılan bir
mekân olduğu görülmektedir. Oda, bahçe, mutfak ve varsa ahır üretim yapılan evin alt birimleridir.
Evin şekillenmesini belirleyen en önemli etkenlerden biri ekonomik imkânlardır. Osmanlı / Türk evinin
yapısını dönemin veya konut sahibinin ekonomik durumu etkilediği görülmektedir. Yapılan
araştırmalarda zenginlerin evlerinin çok katlı ve çok odalı, kullanılan malzemenin kalitesi ve çeşitliliği
dönemin süsleme üsluplarına sahip olması ekonomik etkenlerin konut mimarisine yansıması olarak
değerlendirilebilir. Ekolojik faktörler çerçevesinde Osmanlı / Türk evi ele alındığı zaman ise; enerji
etkin konut tasarımı çözümlerine örnek teşkil edebilecek ekolojik olarak tasarlandığı görülmektedir.
Konutta kullanılan malzemenin coğrafyaya en uygun malzemelerden seçilmesi, gün ışığını yeterli
şekilde iç mekana alması, plan tipleri, pencere, kapı ve malzemelerde standartların olması, oda-sofa
ve oda-bahçe ilişkileri, çevreye olan atıkların en aza indirilmesi kısacası ekonomik ve ekolojik etkenler
göz ardı edilmeden inşa edilmiştir. İç mekânda çok sayıda işlevin aynı anda gerçekleşmesi mekân
kurgusu ve kullanımı olarak günümüz konut tasarımı ile karşılaştırıldığı zaman arazi, plan yerleşimi ve
mobilya kullanımı açısından çok fonksiyonlu ve modüler olması, mekânsal kullanım açısından
ekonomiyi beraberinde getirmektedir. Çalışmada Osmanlı / Türk evi arazi kullanımı, malzeme, plan
kurgusu, iç ve dış mekan ilişkileri ekonomik ve ekolojik etkenler bağlamında incelenmiştir.
Kaynak
XI. Uluslararası Sinan Sempozyumu 11-12 Nisan 2019, Mimarlık ve EkonomiKoleksiyonlar
- Mimarlık Bölümü [134]