Mesnevî-i Şerif’teki Sadr-ı Cihân ve Kaçan Vekili Hikâyesinin Şerhlere Göre Değerlendirilmesi

Abstract

“Mesnevî-i Șerîf’teki Sadr-ı Cihân ve Kaçan Vekili Hikâyesinin Şerhlere Göre Değerlendirilmesi” başlıklı bu çalışma, giriş, üç bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde Hz. Mevlânâ’nın hayatı ve eserleri takdim edilmiştir. İkinci bölümde, çalışmada şerhleri ele alınan şârihlerin hayatları ve eserleri kısaca sunulmuştur. Üçüncü bölümde ise, tez konusu olan hikâye Mesnevî’nin Türkçe tercümelerinde yer aldığı şekliyle tanıtılmıştır. Hikâyeyi sunarken konudan kopmamak ve başka hikâyelerle karışmasının önüne geçmek adına söz konusu hikâye ile ilgisi olmayan beyitler çıkarılmıştır. Daha sonra bâtınî anlamı açısından hikâye iki farklı şekilde sunulmuştur. Birinci şekilde Allah ile kul arasındaki bağı temsil eden yön, ikincisinde ise mürşid-mürîd ilişkisini anlatan yön gösterilmiştir. Ardından “remiz” kelimesinin anlamı açıklandıktan sonra hikâyede bulunan remizlerin değerlendirilmesi yapılmıştır. Bölümün sonunda, incelenen hikâyeden hareketle ortaya çıkan ancak Mesnevî’nin şerhlerinde dikkate alınmayan bazı konuların tasavvufî açıklamalarına yer verilmiştir.

This study, entitled “An Evaluation According to the Commentaries of the Story of the Sadr-ı Cihân and the Runaway Deputy in Mathnawi Sharif” consists of an introduction, three main sections and a conclusion. In the first part of the study, Mawlana's life and works are presented. Thus, the author of the story, which is the subject of this study, is introduced. In the second part, we gave a short presentation of the life of the commentators whose works were discussed in the study. The works of the seven commentators whose lives are presented according to the period in which they lived, from the old to the new, are briefly discussed. The third chapter begins with the introduction of the story, which is the subject of the thesis, as it appears in the Turkish translations of the Mathnawi. Since the story is mixed with other stories, the couplets that were not related to the story were omitted. Afterwards, the story was presented in two different ways in terms of esoteric meaning. In the first figure, the meaning that represents the bond between Allah and the servant, and in the second, the meaning of the relationship between the master and the disciple is presented. Then, after explaining the meaning of the word “remiz”, the evaluation of the symbols in the story is presented. At the end of the chapter, it was deemed appropriate to present some of the issues that emerged from the story that makes the subject of the study, but were not taken into account in the commentaries of the Mathnawi, in terms of mysticism.