Sürdürülebilir Korumaya Yönelik Olarak Tarihi Medreselerin Yeniden İşlevlendirilmesinin Değerlendirilmesi

Abstract

Günümüzde yalnızca tarihi yapıyı korumak değil, bu korumayı sürdürülebilir hale getirmek de önemlidir. Yeniden işlevlendirme, sürdürülebilir korumaya yardımcı olabilecek en önemli araçlardan biridir. Özellikle özgün işlevini kaybetmiş olan tarihi yapılar da bu işlem tek seçenektir. Ancak tarihi yapılara verilen yeni işlevler ve buna bağlı olarak gerekli müdahaleler her zaman başarılı olamamaktadır, çünkü bu süreçte izlenecek yol ve sonunda ulaşılacak hedef belirsizdir. Bu nedenle tarihi medrese yapıları, bu tezin konusu olarak seçilmiştir. Bu değerli yapılar ülkemizde ve diğer İslam ülkelerinde çok sayıda bulunmaktadır ve özgün işlevlerini yitirmişlerdir. Ne yazık ki, bu binaların birçoğu fiziksel koşullarına ve miras değerlerine zarar verilerek uyumsuz bir şekilde yeniden işlevlendirilmiştir. Bu durumun temel nedeni, koruma ilkelerinin gerekli bilgi, beceri ve duyarlılık eksikliği nedeniyle yeniden işlevlendirmeden sorumlu uzmanlar ve kurumlar tarafından doğru bir şekilde benimsenmemiş olmasıdır. Bu sadece medreseleri değil tüm tarihi yapıları tehdit etmektedir. Tez kapsamında, uluslararası koruma ilkeleri bağlamında uyarlanabilir yeniden kullanım yaklaşımı incelenmiş ve başarılı bir uygulamanın temelleri belirlenmiştir. Bir tarihi yapı türü olarak medresenin tarihi ve mimari gelişimi üzerine bir çalışma yapılmıştır. Son olarak bu analizlerden elde edilen bilgiler ışığında yeniden kullanılan birçok tarihi medresede uygulanan müdahaleler incelenmiş ve değerlendirilmiştir.

Today, it is important not only to conserve the historic buildings, but also to make this conservation sustainable. The adaptive reuse of historic buildngs is one of the most important tools that can ensure their sustainable conservation, especially fot those which have lost their original function. However, the new functions given to historic buildings and the associated necessary interventions are not always successful because the path to be followed in this process and the target to be reached at the end are unclear. Thus, historic madrasas have been chosen as the subject of this thesis. This valuable buildings are found in large numbers in our country and other Islamic countries and they have lost their original functions. Unfortunately, many of these buildings have been incompatibly refunctioned which caused damages to their physical conditions and heritage values. The main reason behind this situation is that the conservation principles were not correctly adopted by the professionals and institutions that are responsible fort the refunctioning due to the lack of necessary knowledge, skills and sensitivity. This threatens not only madrasas but also all the historic structures. Within the scope of the thesis, the approach of adaptive reuse has been analysed within the context of the international conservation principles and the fundementals of a successful practice were determined. A study of the historic and architectural development of the madrasa, as a type of historic buildings, was conducted. Finally, in the light of the information obtained from these analyses, the interventions applied in several re-used historic madrasas were examined and evaluated.