Okul Yöneticilerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışları ile Algılanan Örgütsel Adalet Düzeyinin Örgütsel Adanmışlık Üzerindeki Etkileri

Abstract

Genel tarama yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen bu nicel çalışma, okul müdürlerinin hizmetkar liderlik davranışları ile örgütsel adalet algılarının öğretmenlerin örgütsel bağlılığı üzerindeki etkilerini araştırmaktadır. Araştırmanın örneklemini 2020-2021 eğitim-öğretim yılında İstanbul ilindeki resmi okullarda görev yapan öğretmenleri temsilen 370 kişilik bir öğretmen grubu oluşturmuştur. Çalışmanın kapsamında hizmetkar liderlik ve örgütsel adalet algılarının örgütsel bağlılık ile olan ilişkisi ele alınmakta ve bununla birlikte hizmetkar liderliğin örgütsel bağlılığa etkisinde örgütsel adaletin aracılık rolü de araştırılmaktadır. Araştırmanın verilerini toplamak amacıyla demografik değişkenlere yönelik 8 maddeden oluşan kişisel bilgi formu ile birlikte öğretmenlerin hizmetkar liderlik algılarını ölçmek amacıyla Dennis (2005)’in geliştirdiği ve İçinak (2018)’ın Türkçeye uyarladığı 42 madde ile 7 boyuttan oluşan “Hizmetkâr Liderlik Değerlendirme Ölçeği”, örgütsel adalet algısını tespit etmek için Colquitt (2001) tarafından geliştirilmiş olup Özmen vd. (2005) tarafından Türkçeye uyarlaması yapılan 20 madde ve 3 alt boyuttan oluşan “Örgütsel Adalet Ölçeği” ve örgütsel bağlılığa yönelik verileri toplamak amacıyla Balay (2000)’ın geliştirmiş olduğu 27 madde ile 3 alt boyuta sahip “Örgütsel Bağlılık Ölçeği” kullanılmıştır. Veri toplama araçlarından elde edilen verilerin analizi SPSS ve AMOS paket programları aracılığıyla yapılmıştır. Araştırma kapsamında incelenen üç değişkenin demografik unsurlara göre bir farklılık arz edip etmediğini ölçmek için ANOVA ve bağımsız örneklem t testi kullanılmış olup doğrudan ve dolaylı hipotezlerin test edilmesi amacıyla AMOS programı üzerinden yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular incelendiğinde doğrudan ve dolaylı hipotezlerin desteklendiği görülmektedir. Buna göre öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları üzerinde hizmetkar liderlik ve örgütsel adalet değişkenlerinin pozitif yönde anlamlı bir etkisi bulunmaktadır. Aynı zamanda hizmetkar liderliğin öğretmenlerin örgütsel bağlılığına etkisinde örgütsel adalet algısının anlamlı bir aracılık rolü bulunmaktadır.

This quantitative study, which was carried out using the general scanning method, investigates the effects of school principals’ servant leadership behaviors and organizational justice perceptions on teachers’ organizational commitment. The sample of the study consisted of a group of 370 teachers that represent the teachers working in public schools in Istanbul in the 2020-2021 academic year. Within the scope of the study, the relationship of servant leadership and organizational justice perceptions with organizational commitment is discussed, and the mediating role of organizational justice in the effect of servant leadership on organizational commitment is also investigated. In order to collect the data of the research, a personal information form consisting of 8 items to determine the demographic variables; and "Servant Leadership Evaluation Scale" consisting of 42 items and 7 dimensions, developed by Dennis (2005) and adapted into Turkish by İçinak (2018) to measure teachers' perceptions of servant leadership; and “Organizational Justice Scale” consisting of 20 items and 3 sub-dimensions, developed by Colquitt (2001) and adapted into Turkish by Özmen et al.(2005) to determine the perception of organizational justice; and finally, the “Organizational Commitment Scale” with 27 items and 3 sub-dimensions, developed by Balay (2000) to collect data on organizational commitment were used. The analysis of the data obtained from the data collection tools was done through SPSS and AMOS package programs. ANOVA and independent sample t-test were used to measure whether the three variables examined within the scope of the research differ according to demographic factors, and the structural equation model was used through the AMOS program to test direct and indirect hypotheses. When the findings obtained as a result of the research are examined, it is seen that the direct and indirect hypotheses are supported. Accordingly, servant leadership and organizational justice variables have a positive and significant effect on teachers’ organizational commitment. At the same time, organizational justice perception has a significant mediating role in the effect of servant leadership on teachers’ organizational commitment.