Evlilikte Çift Uyumu ve İlişki Odaklı Diyalektik Davranışçı Terapinin Etkilerinin İncelenmesi

Abstract

Bu tez iki ayrı çalışma ile çift uyumunu etkileyen faktörleri anlamayı ve çift uyumunu artırmaya yönelik bir uygulama yapmayı amaçlamaktadır. İlk çalışma çiftlerin güvensiz bağlanma örüntülerinin duygu düzenleme güçlüğü, yakınlık ve reddedilme hassasiyetinin aracılık etkileriyle beraber aktör ve partnerin çift uyumuna etkilerini incelemektedir. İkinci çalışma Diyalektik Davranışçı Terapi Grup Beceri Eğitimini (DDT-GBE) ilişki problemi yaşayan evli kadınlara uyarlamayı amaçlamıştır. İlk çalışma 173 evli çiftin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Veriler aktör-partner karşılıklı bağımlılık aracılık modeli (APIMeM) ile analiz edilmiştir. İkinci çalışma ilişki odaklı DDT-GBE uygulamasına katılan 9 evli kadın ve karşılaştırma grubunda yer alan 11 evli kadından oluşan pilot bir çalışmadır. Katılımcıların ilişki ve bireysel işlevsellikleri uygulamadan önce, uygulamanın ardından ve uygulamadan 6 ay sonra olmak üzere üç kez değerlendirilmiştir. İlk çalışmanın bulguları kaygılı bağlanmanın çiftlerin her ikisinin de evlilik uyumunu azalttığını ve kadının kaygılı bağlanmasının ayrıca erkeğin evlilik uyumunu olumsuz etkilediğini ortaya koymaktadır. Partnerlerden her ikisinin de bağlanma kaçınması hem kendilerinin hem de birbirilerinin evlilikte hissettikleri uyumu azaltmaktadır. APIMeM bulguları duygu düzenleme güçlüğü, yakınlık ve reddedilme hassasiyeti değişkenlerinin güvensiz bağlanma örüntüleri ile çift uyumu arasındaki ilişkiye aktör-partner düzeyinde aracılık ettiğini göstermektedir. İkinci çalışmanın ilişki işlevselliğine ilişkin bulguları müdahale grubunun çift uyumu ve yakınlık düzeylerinin arttığını ve kaçınmacı bağlanma düzeylerinin ise azaldığını ortaya koymaktadır. Çift uyumu ile yakınlık puanlarındaki artışın uygulamadan 6 ay sonra da devam ettiği bulunmuştur. Bireysel işlevselliğe ilişkin bulgular ise müdahale grubundaki kadınların yaşam doyumlarının anlamlı ölçüde arttığını göstermektedir. Ayrıca müdahale grubunun farkındalık düzeylerinin ve ısrarcı-sebatkar kişilerarası problem çözme yaklaşımlarının anlamlı ölçüde arttığı görülmüştür. Duygu düzenleme ve strese tolerans becerilerinde ise anlamlı bir değişim gözlenmemiştir. Bu tezden elde edilen bulgular, ilişkilerle çalışırken birden çok dinamiğe ve partnerlerin karşılıklı etkilerine odaklanmanın önemli olduğunu ve transdiagnostik uygulamalara yönelik artan ilgiyle tutarlı bir şekilde DDT-GBE’nin çiftlerin ilişki kalitelerini artırmaya yardımcı olabileceğini düşündürmektedir.

This thesis aimed to understand the factors affecting couple adjustment and to make an intervention to increase couple adjustment with two separate studies. The first study examined the effects of insecure attachment patterns on couple adjustment of actor and partner with the mediating effects of emotion regulation difficulty, intimacy, and rejection sensitivity. The second study aimed to adapt Dialectical Behavior Therapy Group Skills Training (DBT-ST) to married women with relationship problems. The first study was conducted with the participation of 173 married couples. Data were analyzed with the actor-partner interdependence mediation model (APIMeM). The second study is a pilot study consisting of 9 women participating in the relationshiporiented DBT-ST and 11 women in the comparision group. The relationship and individual functioning of the participants were evaluated three times, beginning of the study, end of the study, and 6 months after the study. Findings of the first study revealed that anxious attachment reduces couple adjustment of both genders, and also anxiously attached woman negatively affects couple adjustment of man. However, both partners' attachment avoidance reduced the couple adjustment of the actor and partner. Results of the APIMeM indicated that emotion regulation difficulty, intimacy, and rejection sensitivity mediate the relationship between insecure attachment patterns and couple adjustment at the actor-partner level. The second study's findings related to relationship functioning indicated that couple adjustment and intimacy levels significantly increased and avoidant attachment level decreased in the intervention group. The increase in couple adjustment and intimacy levels continued 6 months after the intervention. Findings related to individual functioning showed that life satisfaction of the intervention group increased significantly. In addition, it was observed that the mindfulness and insistent-persevering interpersonal problem solving levels significantly increased in the intervention group. There were no significant changes in emotion regulation and stress tolerance skills. The findings suggested that it is essential to focus on multiple dynamics and partners’ mutual influences while working with couples and that DDT-ST might benefit couples to increase relationship quality, fitting into the field’s growing interest in transdiagnostic interventions.