Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’nde Verilen Yükseklik Sınırına Göre Tasarım Kurallarının Örneklerle Karşılaştırılmalı İncelenmesi

Abstract

Betonarme binaların tasarımı düşey yükler ve deprem yükleri altında yapılır. Düşey yükler, TS498 de tanımlı olup, deprem yükleri de Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY)’nde verilmiştir. TBDY’ de tasarım kuralları binanın Deprem Tasarım Sınıfı (DTS)’na bağlı olarak öngörülmüştür. Aynı yönetmelikte binaların yükseklik sınırı DTS ve Bina Yükseklik Sınıfı (BYS)’na bağlı olarak tanımlanmıştır. Bu sınır yükseklik 70m ile 105m arasında değişmektedir. Yüksek binalar için, yönetmeliğin “Deprem etkisi altında yüksek bina taşıyıcı sistemlerinin tasarımı için özel kurallar” bölümünde özel tasarım kuralları bulunmaktadır. Bu sınırın üstünde bulunan binalar Yüksek Bina olarak tanımlanır ve bunlar için daha ayrıntılı tasarım kuralları verilmiştir. DTS, Bina Kullanım Sınıfı (BKS) ve deprem tehlikesine bağlı olarak belirlenir. Binaların taşıyıcı sistemlerinin tasarım kuralları binanın kullanımına ve deprem tehlikesine bağlı olarak Dayanıma Göre Tasarım ilkeleri yanında, Şekil Değiştirmeye Göre Tasarım kurallarını da içermektedir. Sunulan çalışmada yüksek binaların tasarım kuralları, diğer türden binaların tasarım kuralları yüksek bina tanımının alt sınırında bulunan bir örnek bina alınarak, bu binanın tasarımı yüksek bina kuralları uygulanmadan ve uygulanarak yapılacak ve sonuçlar karşılaştırılmalı olarak verilmektedir. Bina tasarımında, pek çok parametrenin bulunması sebebiyle seçilen örnekte taşıyıcı sistemin olabildiğince düzgün olması, planda orta bölümde yoğun perdeleri içeren bir çekirdek bölümünün bulunması, kirişli plak döşemeli olması öngörülmüştür. Bunun yanında, binanın yükseklik dışındaki parametrelerden deprem etkisi, faydalı yük değeri uygun aralıkta değiştirilerek iki tasarıma olan etkileri incelenmiştir.

The design of reinforced concrete buildings is made under vertical loads and earthquake loads. Vertical loads are defined in TS498 and earthquake loads are also given in the Turkish Building Seismic Code (TBDY). In TBDY, the design rules are stipulated depending on the Earthquake Design Class (DTS) of the building. In the same regulation, the height limit of buildings is defined depending on DTS and Building Height Class (BYS). This limit height varies between 70m and 105m. For high-rise buildings, there are special design rules in the "Special rules for the design of tall building carrier systems under the influence of earthquake" section of the regulation. Buildings above this limit are defined as Tall Buildings and more detailed design guidelines are given for them. It is determined depending on the Earthquake Design Class (DTS), Building Use Class (BKS) and earthquake hazard. The design rules of the structural systems of the buildings include the Design According to Deformation rules as well as the Design According to Strength principles depending on the use of the building and the earthquake hazard. In the presented study, the design rules of high-rise buildings and the design rules of other types of buildings are taken as a sample building, which is at the lower limit of the definition of high-rise building, and the design of this building will be done without applying and applying the high-rise building rules, and the results are given comparatively. In the building design, due to the presence of many parameters, it is envisaged that the carrier system should be as smooth as possible in the selected example, there should be a core section containing dense shears in the middle section of the plan, and slab flooring with and without beams. In addition, the structural system layout, earthquake effect, useful load value, which are parameters other than the height of the building, were changed within the appropriate range and their effects on the two designs were examined.