Psikologlarda Dayanıklılık, Algılanan Sosyal Destek ve Bazı Demografik Özelliklerin Eşduyum Yorgunluğu ile İlişkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de psikologların eşduyum yorgunluğu, eşduyum memnuniyeti ve tükenmişlik durumlarının; algılanan sosyal destek ve psikolojik dayanıklılık açısından incelenmesidir. Araştırmaya 209’u kadın, 40’ı erkek olmak üzere toplam 249 psikolog katılmıştır. Çalışmada Demografik Bilgi Formu, Çalışanlar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği, Yetişkinler İçin Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği ve Algılanan Sosyal Destek Ölçeği kullanılmıştır. Anket formları sıra etkisini önlemek amacıyla farklı sıralarda çeşitli bağlantılar ile çevrimiçi olarak psikologlara ulaştırılmıştır. Çalışmada elde edilen verilerin analizi için SPSS 24.0 programı ve PROCESS MACRO eklentisi kullanılmıştır. Eşduyum yorgunluğu, eşduyum memnuniyeti, tükenmişlik ile algılanan sosyal destek ve psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla Korelasyon Analizi yapılmıştır. Sonuçlara göre Eşduyum yorgunluğunun, tükenmişlik ile pozitif yönde, eşduyum memnuniyeti, psikolojik dayanıklılık ve algılanan sosyal destek ile negatif yönde ilişkili olduğu bulunmuştur. Psikologların eşduyum yorgunluğu, eşduyum memnuniyeti ve tükenmişlik puanlarının sosyodemografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemek üzere Bağımsız Örnek t testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi yapılmıştır. Sonuçlar eğitim düzeyine göre eşduyum yorgunluğu puanlarının farklılaştığını göstermektedir. Çalışılan kurum türüne göre ise tükenmişlik puanları farklılaşmaktadır. Psikologların eşduyum yorgunluğu, eşduyum memnuniyeti ve tükenmişlik puanlarının hangi değişkenler tarafından yordandığını belirlemek amacıyla Stepwise yöntemi ile Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi yapılmıştır.Analiz sonucunda kendilik algısı faktörünün eşduyum yorgunluğunu yordadığı; gelecek algısı, sosyal kaynaklar, sosyal yeterlilik ve özel insan desteğinin eşduyum memnuniyetini yordadığını; gelecek algısı, kendilik algısı ve sosyal yeterliliğin ise tükenmişliği yordadığı bulunmuştur. Eşduyum yorgunluğu ile algılanan sosyal destek arasındaki ilişkide, psikolojik dayanıklılığın aracı rolünü incelemek amacıyla PROCESS Macro eklentisi ile Model 4 incelenmiştir. Eşduyum yorgunluğu ile algılanan sosyal destek arasındaki ilişkide psikolojik dayanıklılığın tam aracı rol oynadığı gözlenmiştir. Mevcut çalışmanın bulguları, psikologlarda algılanan sosyal destek ve psikolojik dayanıklılığı artırmanın, eşduyum yorgunluğu ve tükenmişlikten etkili bir şekilde koruyabileceğini göstermiştir. Araştırmanın bulguları literatür ışığında değerlendirilmiştir.

The aim of this research is to determine the compassion fatigue, compassion satisfaction and burnout status of psychologists in Turkey; In terms of perceived social support and resilience. A total of 249 psychologists, 209 women and 40 men, participated in the study. Demographic Information Form, Professional Quality of Life Scale, The Resilience Scale for Adults, Perceived Social Support Scale were used in the study. Questionnaires were delivered to participants online via various links in different orders in order to prevent the sequence effect. SPSS 24.0 program and PROCESS MACRO extension were used for the analysis of the data obtained in the study. Correlation Analysis was conducted to examine the relationship between compassion fatigue, compassion satisfaction, burnout, perceived social support and resilience. According to the results, it is found that compassion fatigue is positively correlated to burnout and negatively correlated to compassion satisfaction, resilience and perceived social support. Independent Sample t-test and One-Way Analysis of Variance were performed in order to examine whether the compassion fatigue, compassion satisfaction, and burnout scores of psychologists differ according to some sociodemographic variables. According to the results, compassion fatigue differs according to education level while Burnout differs according to the type of institution employed. Multiple Linear Regression Analysis was performed with the Stepwise method to determine which variables predicted the compassion fatigue, compassion satisfaction and burnout scores of psychologists. As a result of the analysis, it was found that the self-perception predicted compassion fatigue; future perception, social resources, social competence and significant other support predicted compassion satisfaction; It was found that future perception, self-perception and social competence predicted burnout. In order to examine the mediating role of resilience in the relationship between compassion fatigue and perceived social support, Model 4 was examined with the PROCESS Macro extension. Resilience is full mediation in the relationship between compassion fatigue and perceived social support. The findings of the current study showed that increasing the perceived social support and resilience of psychologists can effectively protect against compassion fatigue and burnout. The findings of the study were evaluated in the light of the literature.